308 ελληνικές παροιμίες
Οι παροιμίες είναι λαϊκά αποφθέγματα που αλληγορικά ή ειρωνικά εκφράζουν απόλυτες αλήθειες.
Τις παροιμίες τις έχει δημιουργήσει ο λαός μας, μέσα από τις εμπειρίες του με το πέρασμα των χρόνων και γι αυτό τις θεωρούμε και 'σοφές'.
- Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.
- Άκουσε γέρου συμβουλή και παθημένου γνώμη.
- Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας.
- Άλλοι σπέρνουν, άλλοι θερίζουν.
- Αλλού με τρίβεις δέσποτα κι αλλού εγώ έχω το πόνο.
- Αλλού τα κακαρίσματα κι αλλού γεννούν οι κότες.
- Άμα δεν αστράψει, δε βροντά.
- Άμα δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στο Μωάμεθ.
- Άμα δεν παινέψεις το σπίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει.
- Άμα είσαι και παπάς με την αράδα σου θα πας.
- Άμα έχεις νύχια ξύνεσαι.
- Άμα έχεις τέτοιους φίλους τι τους θέλεις τους εχθρούς.
- Άμα έχεις τύχη διάβαινε και ριζικό περπάτει.
- Αν παίζεις με το γάιδαρο, δέξου και τις κλωτσιές του.
- Άνθρωπος αγράμματος, ξύλο απελέκητο.
- Απ' αστραπή κι απ' άρχοντα, καλό μην περιμένεις.
- Απ' τα ολότελα καλή και η Παναγιώτενα.
- Από αγκάθι βγαίνει ρόδο κι από ρόδο βγαίνει αγκάθι.
- Από έξω κούκλα κι από μέσα πανούκλα.
- Από μικρό και από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια.
- Από πίτα που δεν τρως, τι σε νοιάζει κι αν καεί.
- Από την πόλη έρχομαι και στην κορυφή κανέλα.
- Από το στόμα σου και στου θεού τα αυτί.
- Απρίλης με τα λούλουδα και Μάης με τα ρόδα.
- Αργεί ο Θεός και σκάει ο φτωχός.
- Άρμεγε λαγούς και κούρευε χελώνες.
- Άρπαξε να φας και κλέψε να 'χεις.
- Άσπρος ήλιος, μαύρη ημέρα.
- Αύγουστε καλέ μου μήνα, να 'σουν δυό φορές το χρόνο.
- Άφησε το γάμο και πάει για πουρνάρια.
- Βάλανε το λύκο να φυλάει τα πρόβατα.
- Βαράει το σαμάρι ν' ακούσει ο γάιδαρος.
- Βασιλικός κι αν μαραθεί τη μυρωδιά την έχει.
- Βγάζει απ' τη μύγα ξύγκι.
- Βοήθα με φτωχέ να μη σου μοιάσω.
- Βόϊδι πήγε, αγελάδα γύρισε.
- Βρήκαμε παπά, ας θάψουμε καμιά δεκαριά.
- Βρήκε ο Φίλιππος το Ναθαναήλ.
- Γέλασε και το παρδαλό κατσίκι.
- Γέρασες και μυαλό δεν έβαλες.
- Γιάννης πίνει, Γιάννης κερνάει.
- Δάσκαλε που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις.
- Δε με θέλεις μία οργιά, δε σε θέλω μία τριχιά.
- Δε φοβάται το βουνό από τα χιόνια.
- Δείξε μου το φίλο σου, να σου πω ποιος είσαι.
- Δεν έγινα παπάς ν' αγιάσω, έγινα παπάς για να περάσω.
- Δεν κάνει ούτε στο σακί ούτε στο σακούλι.
- Δεν ξέρει να μοιράσει δύο γαϊδάρων άχυρο.
- Δεν φέρνουν όλες οι μέλισσες μέλι.
- Διψάει η αυλή του για νερό κι αυτός αλλού ποτίζει.
- Δυο γάιδαροι μάλωναν σε ξένο αχυρώνα.
- Δυο καρπούζια δεν χωράν σε μια αμασχάλη.
- Δώσε θάρρος στον χωριάτη να σου ανέβει στο κρεβάτι.
- Έβαλαν το λύκο να φυλάξει τα πρόβατα.
- Έβγα έξω και πομπέψου κι έμπα μέσα και πορέψου.
- Έβγαλε το φίδι από την τρύπα.
- Εγώ το λέω στον σκύλο μου κι ο σκύλος στην ουρά του.
- Είδε ο τρελός το μεθυσμένο και φοβήθηκε.
- Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα.
- Εκατό η αλεπού, εκατόν δέκα τ' αλεπουδάκι.
- Έκαψα την καλύβα μου να μη με τρων οι ψύλλοι.
- Εκεί που δε σε σπέρνουν να μη φυτρώνεις.
- Εκεί που είσαι ήμουνα και δω που είμαι θα 'ρθεις.
- Έκλασε η νύφη, σχόλασε ο γάμος.
- Έλα παππού να σου δείξω τ' αμπελοχώραφά σου.
- Έμαθα γδυτός και ντρέπομαι ντυμένος.
- Ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα.
- Ένας κούκος δε φέρνει την Άνοιξη.
- Έφτασε ο κόμπος στο χτένι.
- Έχασε τ' αυγά και τα πασχάλια.
- Έχω πολλά ράμματα για τη γούνα σου.
- Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι.
- Ζήτω που καήκαμε.
- Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει.
- Η γριά κότα έχει το ζουμί.
- Η καλή η μέρα από το πρωί φαίνεται.
- Η καλή νοικοκυρά, είναι δούλα και κυρά.
- Ή μικρός μικρός παντρέψου ή τρανός καλογερέψου.
- Η πολύ δουλειά τρώει τον αφέντη.
- Η τέχνη θέλει μάστορη κι η φάβα θέλει λάδι.
- Η τιμή τιμή δεν έχει και χαράς τον που την έχει.
- Η τρέλα δεν πάει στα βουνά.
- Η φτήνια τρώει τον παρά.
- Η φτώχεια φέρνει γκρίνια.
- Ήταν στραβό το κλήμα το έφαγε και ο γάιδαρος.
- Θέλεις θέρισε και δέσε, θέλεις δέσε και κουβάλα.
- Θέλω ν' αγιάσω κι ο διάβολος δεν μ' αφήνει.
- Θρέψε λύκο το χειμώνα, να σε φάει το καλοκαίρι.
- Καθαρός ουρανός αστραπές δε φοβάται.
- Κάθε πέρσι και καλύτερα.
- Κάθε πράγμα στο καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο.
- Και την πίτα ολόκληρη και το σκυλί χορτάτο.
- Και του πουλιού το γάλα.
- Καινούργιο κοσκινάκι μου, και που να σε κρεμάσω.
- Κακό σκυλί ψόφο δεν έχει.
- Κάλιο αργά, παρά ποτέ.
- Κάλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε.
- Κάλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρι.
- Κάλλιο αργά παρά ποτέ.
- Κάλλιο μία μέρα κόκκορας παρά πέντε μέρες κότα.
- Κάλλιο να σου βγει το μάτι παρά το όνομα.
- Καλομελέτα και έρχεται.
- Κάνε με σοφό, να σε κάνω πλούσιο.
- Κάνε παιδί να δεις προκοπή.
- Κάνε το καλό και ρίξ' το στο γιαλό.
- Κάνει την τρίχα τριχιά.
- Κάνεις το χωριάτη φίλο; Κράτα και κομμάτι ξύλο.
- Καπνός χωρίς φωτιά δε γίνεται.
- Κάποιο λάκκο έχει η φάβα.
- Κατά μάνα κατά κύρη κατά γιος και θυγατέρα.
- Κατά το ζώο και το φόρτωμα.
- Κι εγώ κακό χερόβολο και συ κακό δεμάτι.
- Κι ο Άγιος φοβέρα θέλει.
- Κλαίν' οι χήρες, κλαίν' κι οι παντρεμένες.
- Κοιμήσου χωρίς φαΐ και ξύπνα δίχως χρέη.
- Κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά.
- Κοντός ψαλμός, αλληλούια.
- Κόρακας κοράκου μάτι δε βγάζει.
- Κουκί, κουκί γεμίζει ο κόσμος το σακί.
- Κράτα τα με να σε κρατώ να ανεβούμε το βουνό.
- Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι.
- Λαγός τη φτέρη κούναγε, κακό του κεφαλιού του.
- Λέγε λέγε το κοπέλι, κάνει την κυρά και θέλει.
- Λέγε την αλήθεια, να έχεις το Θεό βοήθεια.
- Λείπει η γάτα χορεύουν τα ποντίκια.
- Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή.
- Μ’ αυτό το πλευρό να κοιμάσαι.
- Μάζευε κι ας είναι ρώγες.
- Μαζί με τα ξερά, καίγονται και τα χλωρά.
- Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης..
- Μάτια που δε βλέπονται γρήγορα λησμονιούνται.
- Με ξένα κόλλυβα μνημόσυνο.
- Με το στανιό ο σκύλος μαντρί δε φυλάει.
- Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
- Μηδένα προ του τέλους μακάριζε.
- Μην παίζεις με τη φωτιά.
- Μήνας που δεν έχει ρο, ρίξε στο κρασί νερό.
- Μία κοιλιά καλή κοιλιά κρατάει πέντε ημέρες.
- Μια στο καρφί και μια στο πέταλο.
- Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μέρα.
- Μου 'ψησες το ψάρι στα χείλη.
- Μπάτε σκύλοι, αλέστε.
- Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.
- Μπρος στα κάλλη τι είναι ο πόνος.
- Ν' άκουγε ο Θεός τον κόρακα, όλοι οι γάιδαροι θα ψοφούσαν.
- Να 'ταν τα νιάτα δυό φορές.
- Νηστεύει ο δούλος του Θεού, γιατί δεν έχει να φάει.
- Νηστικό αρκούδι δε χορεύει.
- Ο βήχας κι ο παράς δεν κρύβονται.
- Ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται.
- Ο Θεός αγαπάει τον κλέφτη, μα αγαπάει και το νοικοκύρη.
- Ο καλός ο καπετάνιος στην φουρτούνα φαίνεται.
- Ο καλός ο μύλος όλα τα αλέθει.
- Ο κλέφτης και ο ψεύτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται..
- Ο κόσμος το 'χει τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι.
- Ο λόγος σου με χόρτασε και τα ψωμί σου φά' το.
- Ο λύκος από τα μετρημένα τρώει.
- Ο λύκος κι αν εγέρασε κι άσπρισε το μαλλί του,
- ούτε τη γνώμη άλλαξε ούτε την κεφαλή του.
- Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται.
- Ο Μάης για τον τρυγητή κι ο Απρίλης για το θέρο.
- Ο Μανόλης με τα λόγια χτίζει ανώγια και κατώγια.
- Ο νηστικός καρβέλια ονειρεύεται.
- Ο παπάς πρώτα βλογάει τα γένια του.
- Ο πεινασμένος γάιδαρος, ξυλιές δε λογαριάζει.
- Ο πνιγμένος απ' τα μαλλιά του πιάνεται.
- Ο τρελός είδε το μεθυσμένο και φοβήθηκε.
- Ο ύπνος θρέφει τα μωρά κι ο ήλιος τα μοσχάρια.
- Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίζει, πάλι η άνοιξη μυρίζει,
- μα κι αν τύχη να θυμώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει.
- Ο χορτάτος τον πεινασμένο δεν τον πιστεύει.
- Ο ψύλλος και το βασιλιά σηκώνει.
- Ό,τι κάνεις, θα το βρεις κι ένα παραπάνω.
- Ό,τι πεις θα το λουστείς.
- Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.
- Οι πολλές γνώμες βουλιάζουν το καράβι.
- Όλα τα γουρούνια μία μύτη έχουνε.
- Όλα τα είχε η Μαριωρή ο φερετζές της έλειπε.
- Όλα τα πουλιά πάν' κι έρχονται κι ο σπουργίτης μένει.
- Όλοι αντάμα κι ψωριάρης χώρια.
- Όλοι κλαίν τον πόνο τους κι ο μυλωνάς τ' αυλάκι.
- Όμοιος τον όμοιο κι η κοπριά στα λάχανα.
- Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρώνε οι κότες.
- Όποιος βαριέται να ζυμώσει πέντε ημέρες κοσκινίζει.
- Όποιος βιάζεται σκοντάφτει.
- Όποιος δεν ευχαριστιέται στα πολλά, χάνει και τα λίγα.
- Όποιος δεν έχει μυαλό έχει ποδάρια.
- Όποιος έχει καεί στο χυλό φυσάει και το γιαούρτι.
- Όποιος έχει τα γένια έχει και τα χτένια.
- Όποιος έχει τη μύγα μυγιάζεται.
- Όποιος μπαίνει στο χορό, χορεύει.
- Όποιος πάει για πολλά χάνει και τα λίγα.
- Όποιος πίνει βερεσέ μεθάει δυό φορές.
- Όποιος σκάβει το λάκκο τ' αλλουνού, πέφτει ο ίδιος μέσα.
- Όποιος φτύνει κατά πάνω φτύνει τα μούτρα του.
- Όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα μικρό καλάθι.
- Όπου βγάνεις και δεν βάνεις, γλήγορα στο πάτο φτάνεις.
- Όπου λαλούν πολλά κοκόρια αργεί να ξημερώσει.
- Όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά.
- Όπου φτωχός κι η μοίρα του.
- Όπως έστρωσες θα κοιμηθείς.
- Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια.
- Όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος.
- Όταν τρώμε δεν μιλάμε.
- Ότι γυαλίζει δεν είναι χρυσός.
- Ότι σπείρεις θα θερίσεις.
- Ούτε κότες έχω ούτε με την αλεπού μαλώνω.
- Ούτε ψύλλος στον κόρφο του.
- Παίνεψε το σπίτι σου μην πέσει και σε πλακώσει.
- Παπά παιδί διαβόλου εγγόνι.
- Παπούτσι από τον τόπο σου κι ας είναι μπαλωμένο.
- Πάρ' τον στο γάμο σου να σου πει και του χρόνου.
- Πάρε τον ένα, χτύπα τον στον άλλον.
- Παρηγοριά στον άρρωστο. ώσπου να βγει η ψυχή του.
- Πέντε μήνες έναν κόμπο, ένα μήνα πέντε κόμπους.
- Πέρσι κάηκε, φέτος μύρισε.
- Πες μου το φίλο σου να σου πω ποιος είσαι.
- Πήγε μακριά η βαλίτσα.
- Πήγε σαν το σκυλί στ' αμπέλι.
- Πιάσ' τ' αυγό και κούρεψ' το.
- Πιάστηκε σαν τον ποντικό στη φάκα.
- Πίνει η κότα το νερό, μα κοιτάει και το Θεό.
- Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.
- Ποιος έχασε την τύχη του να την έβρω εγώ;.
- Ποιος στραβός δε θέλει το φως του.
- Πολλές φορές πάει η κολοκύθα για νερό, μία πάει και δε γυρίζει.
- Ποσ' απίδια πιάνει ο σάκος;.
- Πότε ο Γιάννος δεν μπορεί, πότε η μέση του πονεί.
- Που πας ξιπόλητος στ' αγκάθια;.
- Πως πάνε κόρακα τα παιδιά σου; όσο πάνε και μαυρίζουνε.
- Ράβε, ξήλωνε, δουλειά να μη σου λείπει.
- Ρωτώντας παν στη πόλη.
- Σ' εσένα το λέω πεθερά, για να τ' ακούσει η νύφη.
- Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία,
- να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν αλώνι.
- Σαν τη μύγα μες στο γάλα.
- Σαν την καλαμιά στον κάμπο.
- Σαν της Λαμπρής τ' αυγά.
- Σκυλί που γαβγίζει μην το φοβάσαι.
- Σπίτι μου σπιτάκι μου και φτωχό καλυβάκι μου.
- Σταλαγματιά, σταλαγματιά γεμίζει η στάμνα η πλατιά.
- Στερνή μου γνώση να σ' είχα πρώτα.
- Στη βράση κολλάει το σίδηρο.
- Στην αναβροχιά καλό και το χαλάζι.
- Στην γειτονιά τριαντάφυλλο και μεσ' το σπίτι αγκάθι.
- Στις εννιά του μακαρίτη, άλλος μπήκε μες' το σπίτι..
- Στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα.
- Στους στραβούς κυβερνάει ο μονόφθαλμος.
- Στραβός βελόνι γύρευε μέσα στον αχυρώνα.
- Συνηθισμένα τα βουνά από τα χιόνια.
- Τ' αμπέλι θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη.
- Τα λόγια σου με χόρτασαν και το ψωμί σου φά' το.
- Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια.
- Τα στερνά νικούν τα πρώτα.
- Τα χέρια που δουλεύουν ποτέ δε ζητιανεύουν.
- Τάζει λαγούς με πετραχήλια.
- Της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελά.
- Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι.
- Τι είχα τι έχασα.
- Τι έχεις Γιάννη; Τι είχα πάντα.
- Το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη.
- Το αίμα νερό δε γίνεται και αν γενεί δεν πίνεται.
- Το γινάτι βγάζει μάτι.
- Το γύρευε στον ουρανό, στη γη το βρήκε.
- Το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται.
- Το καλό το παλικάρι ξέρει και άλλο μονοπάτι.
- Το καλό το σύκο το τρώει η κουρούνα.
- Το κρύο με το σακί μπαίνει και με το βελόνι βγαίνει.
- Το λύκο τον ρωτούσανε, πούθε παν' τα πρόβατα.
- Το μάτι σπάει την πέτρα.
- Το 'να χέρι νίβει το άλλο, και τα δυο το πρόσωπο.
- Το πολύ το κύριε ελέησον το βαριέται και ο Θεός.
- Το ποτάμι δε γυρίζει πίσω.
- Το ποτάμι κοιμάται, ο οχτρός δεν κοιμάται.
- Το ράσο δεν κάνει τον παπά.
- Το σιγανό ποτάμι να φοβάσαι.
- Το στραβό το ξύλο η φωτιά το σιάζει.
- Το χρήμα και ο βήχας δεν κρύβονται.
- Το ψάρι από το κεφάλι βρωμάει.
- Τον έπιασαν στα πράσα.
- Τον έχουν μη στάξει και μη βρέξει.
- Τον ξεδιάντροπο τον φτύνανε κι έλεγε πως ψιχαλίζει.
- Τον τραβάει απ' το καπίστρι.
- Τον φτωχό και το χωριάτη ξένη έγνοια το γερνάει.
- Του έβαλε τα δυο πόδια σε ένα παπούτσι.
- Του έταζε λαγούς με πετραχήλια.
- Του ήρθε ο ουρανός σφοντύλι.
- Του παιδιού μου το παιδί, είναι δυό φορές παιδί μου.
- Του σχοινιού και του παλουκιού.
- Του χάριζαν έναν γάιδαρο και αυτός τον κοίταζε στα δόντια.
- Τραβάτε με κι ας κλαίω κι ας λέω πως δε θέλω.
- Τρεις κι ο κούκος.
- Τρεις λαλούν και δυο χορεύουν.
- Τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι, έξι το λαδόξιδο.
- Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν.
- Τώρα στα γεράματα, μάθε γέρο γράμματα.
- Φάε κουμπάρε ελιές, καλό είναι και το χαβιάρι.
- Φαίνεται το έχει η κούτρα σου ψείρες να κατεβάζεις.
- Φασούλι το φασούλι, γεμίζει το σακούλι.
- Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο.
- Φέξε μου και γλίστρησα.
- Φοβάται ο Γιάννης το θεριό και το θεριό το Γιάννη.
- Φύλαγε τα ρούχα να έχεις τα μισά.
- Φωνάζει ο κλέφτης για να φύγει ο νοικοκύρης.
- Χαρτιά γραμμένα, στόματα βουλωμένα.
- Χωριό που φαίνεται κολαούζο δεν θέλει.
- Ψάχνει ψύλλους στ' άχυρα.
- Ψωμί δεν έχουμε τυρί ζητάμε.
