Και το αθώο ψέμα μπορεί να βλάψει
Πολλές φορές νομίζουμε ότι τα παιδιά μας – λόγω ηλικίας- δεν έχουν την κρίση, δεν αντέχουν ή δεν είναι σε θέση να καταλάβουν τα ψεματάκια ή τις δικαιολογίες που τους λέμε για να τα αποτρέψουμε να κάνουν μια αταξία.
Κάποια στιγμή όμως θα ανακαλύψουν το ψέμα και τότε… καλά ξεμπερδέματα.
Η χρήση ψέματος από μέρους των γονιών αποδεικνύει την έλλειψη σεβασμού προς το πρόσωπο του παιδιού, υποστηρίζουν ψυχολόγοι. Μπορεί το ψέμα (ή η απόκρυψη της αλήθειας) να έχει ανακουφιστικό χαρακτήρα για τους γονείς άμεσα, αλλά μακροπρόθεσμα δίνει στο παιδί αντιφατικά μηνύματα, που το αποπροσανατολίζουν.
Τα ψέματα χρησιμοποιούνται σε πολλές περιπτώσεις
Λόγω έλλειψης χρόνου ή λόγω κούρασης, στα πολλά «γιατί» των παιδιών, οι γονείς απαντούν δίνοντας πρόχειρες, ψεύτικες ή και ίσως και λανθασμένες απαντήσεις. Αυτού του είδους οι απαντήσεις λαμβάνονται από τα παιδιά ως αληθείς κι όταν έρχεται η στιγμή της αποκάλυψης της αλήθειας, τα παιδιά βιώνουν έντονα την απογοήτευση και χάνουν την εμπιστοσύνη τους στο γονέα που έχει πει το ψέμα.
Αυτό το συναίσθημα γίνεται ακόμη πιο έντονο όταν οι γονείς λένε συνεχώς στα παιδιά τους πόσο κακό είναι να λένε ψέματα. Έτσι στη σχέση γονιού και παιδιού «τρυπώνει» η καχυποψία.
αν δεν φας το φαγητό σου, θά ΄ρθει να σε πάρει ο Μπαμπούλας
Αυτού του είδους οι "αιτιολογίες" προκαλούν στα παιδιά άγχος και στρες. Μπορεί οι γονείς να κάνουν τα παιδιά τους να υπακούν άλλα η ψυχολογική φόρτιση που τους προκαλούν είναι μεγάλη και δύσκολα μπορούν να τη διαχειριστούν. Τα παιδιά πλάθουν στο μυαλό τους ιστορίες όπου πρωταγωνιστεί ο «μπαμπούλας» ( ή κάποιος αντίστοιχος ήρωας) και χάνουν την ηρεμία τους ή και πολλές φορές τον ύπνο τους.
Όταν το ψέμα συνδέεται (άθελα μας) με ισχυρότερες απειλές τότε δημιουργούμε μεγαλύτερα προβλήματα στα παιδιά. Για παράδειγμα μια από τις ισχυρότερες απειλές είναι η αγάπη υπό όρους: "Σε αγαπάω μόνο αν είσαι καλό παιδί". Φυσικά κανένας γονιός δεν εννοεί κάτι τέτοιο αλλά πολλές φορές μια τέτοιου είδους φράση δημιουργεί φόβους και ανασφάλειες στα παιδιά.
Όπως δείχνουν έρευνες τα παιδιά που είχαν αγαπηθεί «υπό όρους» από τους γονείς τους αργότερα, ένιωθαν αρνητικά συναισθήματα γι’ αυτούς. Κι αυτό οφείλεται στο ότι τα παιδιά ένιωθαν ότι οι γονείς έπαιρναν πίσω την αγάπη που τους είχαν δώσει όταν έκαναν κάτι μη αποδεκτό. Σ’ αυτήν την περίπτωση η επιβράβευση που δημιουργούμε μέσω της αγάπης λειτουργεί ως μέθοδος ελέγχου, ανάλογη της τιμωρίας.
Το να δημιουργούμε κίνητρα για τα παιδιά είναι απαραίτητο, αλλά τα παιδιά μας πρέπει να τα αγαπούμε άνευ όρων γι’ αυτό που είναι κι όχι γι’ αυτό που κάνουν (και μπορεί να μη συμβαδίζει μ’ αυτό που εμείς θεωρούμε σωστό).
Το ψέμα κάποιες φορές ίσως να πρέπει να χρησιμοποιηθεί
Στις μέρες που ζούμε τα παιδιά μας υποφέρουν από άγχος, που οφείλεται στο λιγοστό χρόνο για παιχνίδι, στις πολλές ενδοσχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες, σε σκηνές πολέμου, φυσικών καταστροφών και βίας που προβάλλονται στην τηλεόραση, στην ύπαρξη κάποιου άρρωστου μέλους στην οικογένεια αλλά και στους καβγάδες μέσα στην οικογένεια. Τι να πρωτοεξηγήσει κάποιος από όλα αυτά σε ένα παιδί; Αλλά πόσο μπορεί να "επιβαρύνουν" όλα αυτά με στρες το παιδί;
Η απάντηση στην παραπάνω ερώτηση διαφέρει αναλόγως με το παιδί αλλά και την οικογένεια. Η ικανότητα του παιδιού να αντιλαμβάνεται την αλήθεια δεν πρέπει όμως να υποτιμάτε. Τα παιδιά ξέρουν και καταλαβαίνουν περισσότερα απ’ ότι φανταζόμαστε, και καλό θα ήταν να αποφεύγουμε ακόμη και τα αθώα ψέματα , γιατί η αποκάλυψη της αλήθειας μπορεί να προκαλέσει ισχυρό χτύπημα στη σχέση εμπιστοσύνης γονιού και παιδιού.
