Κοιλιοκάκη (celiac disease ή non tropical sprue
Η κοιλιοκάκη (celiac disease ή non tropical sprue) αποτελεί ένα από τα τουλάχιστον 80 καταγεγραμμένα αυτοάνοσα νοσήματα (AARDA, 2016) που εντοπίζονται στους ανθρώπους και επομένως συνδέεται στενά με την κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Είναι μια χρόνια διαταραχή του λεπτού εντέρου. Τα γενικά συμπτώματα περιλαμβάνουν χρόνια διάρροια, αδυναμία ανάπτυξης (σε παιδιά) και κόπωση.
Στην περίπτωση της διατροφικής αντιμετώπισης της κοιλιοκάκης ισχύει ότι και για τα υπόλοιπα αυτοάνοσα νοσήματα. Ο στόχος είναι διττός:
α) Η διατροφική προστασία του ανοσοποιητικού εφόσον αυτό αποτελεί το ουσιαστικό επίκεντρο του προβλήματος και β) η διατροφική διαχείριση των συμπτωμάτων που προκύπτουν στο όργανο στόχο και εν προκειμένω στο λεπτό έντερο.
Η μόνη αποτελεσματική θεραπεία είναι η διά βίου διατροφή χωρίς γλουτένη και η αυστηρή τήρησή της επιτρέπει στο έντερο να λειτουργήσει φυσιολογικά.
Η διαιτολογική συμβουλή είναι επιβεβλημένη προκειμένου ο ασθενής να ενημερωθεί για το ποια φαγητά περιέχουν γλουτένη, ποια είναι ασφαλή και πώς μπορεί να εφαρμόζει μια ισορροπημένη διατροφή, παρά τους περιορισμούς.
Αντίθετα, η μη συμμόρφωση στη δίαιτα μπορεί να προκαλέσει άμεση υποτροπή.
Σκοπός της δίαιτας χωρίς γλουτένη είναι η παροχή επαρκών θρεπτικών συστατικών στα άτομα που εφαρμόζουν τη συγκεκριμένη δίαιτα. Προς την κατεύθυνση αυτή είναι πολύ σημαντικές οι ακόλουθες οδηγίες:
Να μην καταναλώνεται κανένα τρόφιμο το οποίο περιέχει αλεύρι, σίκαλη και κριθάρι.
Υπάρχουν ειδικά προϊόντα «ελεύθερα γλουτένης», όπως ψωμί, φρυγανιές, αλεύρι και ζυμαρικά.
Ορισμένα προϊόντα «ελεύθερα γλουτένης» δεν περιέχουν συντηρητικά. Για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να γίνεται προσεκτική χρήση και αποθήκευση αυτών των προϊόντων.
Να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή έτοιμων τροφίμων, κατά την αγορά και την κατανάλωσή τους εκτός σπιτιού.
Να διαβάζονται προσεκτικά οι ετικέτες των τροφίμων και να μην καταναλώνονται τα τρόφιμα που περιέχουν κάποιο από τα ακόλουθα συστατικά: σταθεροποιητές, άμυλο, ενισχυτικά γεύσης, γαλακτοματοποιητές, υδρολυμένες φυτικές πρωτεΐνες, δημητριακά ή σπόρους δημητριακών, χρώματα, φυτικό κόμμι και ξίδι που παράγεται από σπόρους δημητριακών.
Να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στα τηγανητά τρόφιμα και στα φαγητά σχάρας που καταναλώνονται εκτός σπιτιού, καθώς οι σχάρες και τα τηγάνια μπορεί να είναι «μολυσμένα» με γλουτένη που περιέχονταν σε κάποιο άλλο, προηγούμενο φαγητό.
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα τρόφιμα που μπορούν και που δεν μπορούν να περιλαμβάνονται στη δίαιτα «ελεύθερη γλουτένης».
Περιεκτικότητα τροφίμων σε γλουτένη |
||
|
Ομάδα τροφίμων |
Τρόφιμα ελεύθερα γλουτένης |
Τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη |
|
Δημητριακά |
Ψωμί, δημητριακά, ζυμαρικά ή άλλα προϊόντα από καλαμπόκι, ρύζι, σόγια, πατάτα |
Ψωμί, δημητριακά, ζυμαρικά ή άλλα προϊόντα από σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, βρόμη, πλιγούρι |
|
Κρέας |
Όλα τα κρέατα, πουλερικά και ψάρια, εκτός από αυτά που περιέχουν γλουτένη Αυγά |
Κάθε κρέας, πουλερικό ή ψάρι το οποίο παρασκευάζεται με αλεύρι ή περιέχει υδρολυμένη φυτική πρωτεΐνη ή σταθεροποιητές από κριθάρι, σιτάρι, βρόμη, σίκαλη ή γλουτένη. Προσοχή πρέπει να δίνεται στα ψάρια ιχθυοτροφείου, καθώς μπορεί να σιτίζονται με τροφή που περιέχει γλουτένη |
|
Όσπρια |
Φακές, φασόλια, ρεβίθια |
Φασόλια και γενικά όσπρια σε κονσέρβα |
|
Γάλα ή γαλακτοκομικά |
Γάλα φρέσκο, εβαπορέ και σε σκόνη Όλα τα τυριά, εκτός από αυτά που περιέχουν γλουτένη Όλα τα γιαούρτια, εκτός από εκείνα που περιέχουν δημητριακά |
Στιγμιαία ροφήματα γάλακτος, έτοιμο σοκολατούχο γάλα Μπλε τυρί, ροκφόρ, επεξεργασμένα και κρεμώδη τυριά Έτοιμο παγωτό
|
|
Λαχανικά |
Όλα τα φρέσκα λαχανικά Κατεψυγμένα και κονσερβοποιημένα λαχανικά που δεν παρασκευάζονται με γλουτένη |
Έτοιμα προς κατανάλωση λαχανικά Κατεψυγμένα και κονσερβοποιημένα λαχανικά που παρασκευάζονται με γλουτένη |
|
Φρούτα |
Όλα τα φρούτα (φρέσκα, κατεψυγμένα, αποξηραμένα) Πολτοποιημένα φρούτα |
Κομπόστες σε σιρόπι Σάλτσες φρούτων |
|
Λίπη |
Βούτυρο, μαργαρίνη χωρίς αλεύρι Ελαιόλαδο και σπορέλαια Ελιές Ξηροί καρποί (αν είναι ανεκτοί) Μαγιονέζα με υλικά που δεν περιέχουν γλουτένη |
Έτοιμα ντρέσινγκ Φυτική κρέμα Υποκατάστατα λίπους Μαγιονέζα που περιέχει κριθάρι, βρόμη, σίκαλη ή σιτάρι |
|
Σούπες |
Σούπες που δεν περιέχουν κριθάρι, βρόμη, σίκαλη ή σιτάρι |
Έτοιμες σούπες Έτοιμοι ζωμοί Σούπες που περιέχουν κριθάρι, βρόμη, σίκαλη ή σιτάρι |
|
Επιδόρπια |
Γρανίτες, ζελέ Σοκολάτα, σιρόπι σοκολάτας, κακάο Μέλι, μαρμελάδα, ζάχαρη |
Κέικ και μπισκότα που περιέχουν κριθάρι, βρόμη, σίκαλη ή σιτάρι Επιδόρπια που περιέχουν κριθάρι, βρόμη, σίκαλη ή σιτάρι σε οποιαδήποτε μορφή |
|
Ροφήματα |
Τσάι, κακάο, καφές χωρίς γεύση Αναψυκτικά (με μέτρο) Αλκοολούχα ποτά που δεν περιέχουν γλουτένη (με μέτρο) |
Καφέ, υποκατάστατα καφέ και τσάι που περιέχουν γλουτένη Ροφήματα βοτάνων που περιέχουν κριθάρι Έτοιμα ροφήματα σοκολάτας Μπίρα, τζιν, βότκα, ουίσκι |
|
Καρυκεύματα |
Μαύρο πιπέρι, αλάτι Όλα τα βότανα Ξίδι από σταφύλια |
Ξίδι από δημητριακά
|
Το άρθρο διαβάσαμε στο logodiatrofis.gr
Δημήτρης Γρηγοράκης
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος,PhD
Επιστημονικός Διευθυντής Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ – ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & Πρόεδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας
Κολωνάκι: Σκουφά 32 & Δημοκρίτου, ΤΚ. 106 73Τηλ.: 2103647517, 2103617502, 2103615603 - Fax: 2103615603
Άνω Πατήσια: Πρόμπονα 27 & Επινίκου, ΤΚ. 111 43Τηλ.: 2102520977, 2102582465 - Fax: 2102582465
Email: grigorakis@logodiatrofis.gr
