Μην πιέζετε τα παιδιά να κάνουν πράγματα που εσείς θεωρείτε “χρήσιμα”
Οι γονείς έχουμε στο μυαλό μας μια συγκεκριμένη “διαδρομή” για τα παιδιά μας. Από την ημέρα που γεννιούνται φανταζόμαστε και ονειρευόμαστε το μέλλον τους, με το δικό μας τρόπο και σύμφωνα με τις δικές μας προσδοκίες.
Στην αρχή είναι λογικό και αναμενόμενο να συμβαίνει αυτό και προκαλεί σε όλους χαρά και συγκίνηση. Όσο τα παιδιά μεγαλώνουν όμως, διαμορφώνουν τον χαρακτήρα τους και αποκτούν προτιμήσεις, τις οποίες οι γονείς οφείλουν να σέβονται και να αποδέχονται. Συχνά συμβαίνει το αντίθετο, τα παιδιά επαναστατούν, οι γονείς κάνουν πίσω και ούτω καθεξής. Αυτό είναι το γενικότερο πλαίσιο βάσει του οποίου μπορούμε να περιγράψουμε μια οικογένεια και τις βασικές σχέσεις ανάμεσα στο γονέα και το παιδί.
Εκτός από αυτό όμως, η καθημερινότητα με τα παιδιά δημιουργεί ευκαιρίες για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους και δίνει σε εμάς τους γονείς αφορμές για να “επιβάλουμε” χαρακτηριστικά που έχουμε στο μυαλό μας ότι ταιριάζουν στα παιδιά. Ένα περιστατικό πριν από μερικές ημέρες στη θάλασσα επιβεβαίωσε την παραπάνω θεωρία.
Όταν φτάσαμε στην παραλία, η συγκεκριμένη οικογένεια ήταν ήδη εκεί. Αποτελούνταν από δυο νέους γονείς και δυο παιδάκια. Το ένα ήταν μωράκι και ήταν ξαπλωμένο στο καρότσι και το άλλο ήταν γύρω στα 3. Γενικότερα, υπήρχε μια ηρεμία στις σχέσεις και οι δυο γονείς ήταν συμμετοχικοί. Έβλεπες μια εντονότερη κούραση στη μητέρα, που την οδηγούσε συχνά σε γκρίνια ή έλλειψη υπομονής, η οποία όμως ήταν δικαιολογημένη. Αν σκεφτούμε ότι αυτή η γυναίκα μέσα σε τέσσερα χρόνια έζησε δυο εγκυμοσύνες, δυο τοκετούς, δυο νεογέννητα και τώρα μεγαλώνει συγχρόνως ένα νήπιο και ένα μωράκι που ετοιμάζεται να μπουσουλίσει, είναι λογικό να είναι κουρασμένη.
Το μεγάλο παιδάκι φόρεσε τα μπρατσάκια του και πήγε προς τη θάλασσα με το μπαμπά του. Η μαμά έμεινε στην ομπρέλα και γενικά δεν ασχολήθηκε με το θέμα του μπάνιου στη θάλασσα. Τα πράγματα ήταν καλά μέχρι το σημείο που η μαμά, ξαφνικά και χωρίς κανένα λόγο, αποφάσισε ότι το παιδί πρέπει να κάνει βουτιές! Είχε κυριολεκτικά σταματήσει ο χρόνος και είχε κολλήσει το μυαλό της στις βουτιές. Φώναζε από την ομπρέλα, χωρίς καν να πλησιάζει τη θάλασσα, κάνε βουτιά! Το παιδάκι δεν ήθελε και το δήλωνε ξεκάθαρα. Εκείνη επέμενε κι όσο έβλεπε το στόχο της να μην επιτυγχάνεται τόσο περισσότερο θύμωνε. Κάνε βουτιά επιτέλους, ούρλιαζε. Κάνε βουτιά αλλιώς θα έρθω να σε βάλω εγώ στη θάλασσα με το ζόρι.
Ο μπαμπάς προσπαθούσε κι εκείνος να καταλάβει από που προέκυψε το θέμα με τις βουτιές και συγχρόνως να κρατήσει τις ισορροπίες χωρίς να προσβάλει ούτε τη μητέρα ούτε το παιδάκι. Και κάποια στιγμή έθεσε το βασικό ερώτημα: Για ποιο λόγο επιμένεις με τις βουτιές αφού το παιδί δεν θέλει. Εκείνη στο άκουσμα μίας τόσο συγκεκριμένης και λογικής απορίας, τα έχασε και καθώς δεν είχε τι να πει, τα έβαλε με το κολυμβητήριο. Ένα χρόνο πληρώνουμε στο κολυμβητήριο, τίποτα δεν σου μαθαίνουν; Από αύριο το σταματάμε!
Το παιδάκι πια έβαλε τα κλάματα. Δεν θέλω να σταματήσω το κολυμβητήριο, είπε, αλλά ούτε βουτιά θέλω να κάνω γιατί μπαίνει νερό στα μάτια μου και με τσούζει. Και ξαφνικά ένα παιδί κατόρθωσε να επιχειρηματολογήσει και πολύ συντονισμένα να εξηγήσει τους λόγους της άρνησης του και η μητέρα συνειδητοποίησε ότι έχασε μια ανούσια μάχη που είχε ξεκινήσει χωρίς λόγο. Πιθανώς όλα όσα ήθελε να πει δεν μπορούσε να τα εκφράσει γιατί καταλάβαινε ότι ήταν παράλογα. Τί να πει; Να πει ότι στο δικό της προγραμματισμό σε αυτήν την ηλικία το παιδί της έπρεπε να κάνει βουτιές και μακροβούτια ή ότι της φίλης της το παιδί κάνει βουτιές και λίγο το ζηλεύει ή ότι επειδή εκείνη ήταν δεινή κολυμβήτρια, έπρεπε να γίνει και το νήπιο; Τι από όλα αυτά θα μπορούσε να πει και να μην γελάσουμε μαζί της οι υπόλοιπες μαμάδες, προσπαθώντας να κρύψουμε τις δικές μας ανάλογες σκέψεις. Όλες ανεξαιρέτως έχουμε κάνει το ίδιο λάθος να αφήσουμε μια άχρηστη δραστηριότητα να μας χαλάσει την ημέρα και τη σχέση με τα παιδιά μας.
Δεν πρέπει όμως να το κάνουμε αυτό. Δεν πρέπει να πιέζουμε τα παιδιά να κάνουν πράγματα που εμείς θεωρούμε “χρήσιμα”, γιατί όταν θα έρθουν τα χρήσιμα και τα σοβαρά τα παιδιά θα αντιδράσουν και τα προβλήματα θα είναι πολύ μεγαλύτερα. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να συγκρίνουμε ένα παιδί που δε θέλει να κάνει βουτιές στη θάλασσα, με ένα παιδί που δεν θέλει να δέσει τη ζώνη στο καθισματάκι του αυτοκινήτου. Προφανώς, η σοβαρότητα και η προτεραιότητα είναι ξεκάθαρη και αυτή θα έπρεπε να ορίζει τη συμπεριφορά μας.
