Παιδικά εγκαύματα… Προσοχή!

Τώρα που έρχονται τα οι γιορτινές ημέρες, τα εγκαύματα και οι πυρκαγιές έχουν την τιμητική τους:

• στην κουζίνα, φούρνοι και κατσαρολικά δουλεύουν συνέχεια, καυτά ροφήματα και σούπες πάνε κι έρχονται, και τα παιδιά «χώνονται» όπου μπορούν για να δουν τι κάνουμε
• διακοσμητικά κεριά, χριστουγεννιάτικα δέντρα, βραχυκυκλωμένα λαμπάκια που μένουν να αναβοσβήνουν ολονυχτίς αποτελούν σημαντικές εστίες πυρκαγιάς και μάλιστα το βράδυ που όλοι κοιμούνται
• αναμμένα τζάκια, σόμπες λόγω του κρύου
• μισοσβησμένες γόπες τσιγάρων που σιγοκαίουν αφημένες σε τασάκια σε γιορτές, δίπλα σε γιορτινά -και κατά κανόνα εύφλεκτα- διακοσμητικά.

Καινούργια αίτια εγκαυμάτων με τη νέα τεχνολογία είναι:

Όταν χρησιμοποιούμε φούρνο μικροκυμάτων για το ζέσταμα του βρεφικού γάλακτος

Παροχές καυτού νερού, ακόμη και σε δημόσια μέρη (πχ σε αυτόματους ψύκτες  συχνά  υπάρχει και επιλογή για καυτό νερό)

Ιατρικά τα εγκαύματα θεωρούνται  επικίνδυνα για δύο λόγους:

1. Τα παιδιά λόγω διαφορετικής κατασκευής του σώματος, έχουν μεγάλη επιφάνεια σώματος σε σχέση με τη μάζα τους, και το ίδιο έγκαυμα να είναι μεγαλύτερης βαρύτητας για το παιδί σε σχέση με την βαρύτητα που θα είχε στον ενήλικα
2. Ακόμη και αν απομακρύνεις το αίτιο (τραβήξεις πχ το χέρι), στα βαθειά εγκαύματα,  πρέπει  οπωσδήποτε να κρυώσεις με κάποιο τρόπο τους ιστούς, γιατί η θερμική καταστροφή των ιστών συνεχίζεται

Από τα συχνότερα εγκαύματα της παιδικής ηλικίας είναι αυτά με τα υγρά (ζεματίσματα, scaldings), περίπου το 65-80% των περιπτώσεων εγκαυμάτων στα επείγοντα, και από αυτά η πλειοψηφία είναι μικρά παιδιά, κάτω των τεσσάρων ετών.

Η βλάβη πάνω στο δέρμα σε ένα έγκαυμα εξαρτάται από δύο παράγοντες: από το πόσο υψηλή είναι η θερμοκρασία που μας καίει, και από το χρόνο που διαρκεί η επαφή μας με την καυτή επιφάνεια. Έτσι, στους 44ºC, η  επαφή πρέπει να διαρκέσει πάνω από 6 ώρες για να προκαλέσει έγκαυμα, στους 54ºC χρειάζεται 30 δευτερόλεπτα, ενώ στους 70ºC, μόλις ένα δευτερόλεπτο. Αυτό σημαίνει ότι εγκαύματα που συμβαίνουν με παχύρρευστα ή λιπαρά υγρά, (σοκολάτα ή λάδι ή βούτυρο) προκαλούν μεγαλύτερη βλάβη, γιατί δεν αρκεί απλά να απομακρύνεις το χέρι σου από το σημείο, το υγρό παραμένει και καίει. Το ίδιο ισχύει και για άτομα που δεν μπορούν να τραβηχτούν έγκαιρα, όπως βρέφη και παιδιά με κινητικές δυσκολίες.

Επίσης, μην ξεχνάτε πως το αντανακλαστικό απόσυρσης από τη θερμότητα είναι ΕΠΙΚΤΗΤΟ -δηλαδή, το να τραβάς αμέσως το χέρι από το καυτό μάτι είναι κάτι που μαθαίνουμε από την εμπειρία μας. Με απλά λόγια, τα μικρά παιδιά θα ακουμπήσουν πάνω στο καυτό μάτι ή σίδερο κανονικά όλο τους το χέρι για να δουν αν καίει, και όχι μόνο την άκρη του δακτύλου (και αρκετοί άντρες επίσης κάπως έτσι δοκιμάζουν τα μάτια της κουζίνας….). Οπότε, στο τετράχρονο που θα πεις «αγάπη μου, μην ακουμπήσεις στο μπροστινό μάτι  γιατί καίει», μην απορήσεις αν βάλει το χεράκι του φαρδύ πλατύ πάνω στο καυτό μάτι, λέγοντας «αυτό, μαμά;»  και μετά από δέκα-είκοσι δευτερόλεπτα το τραβήξει ουρλιάζοντας γιατί κάηκε.  Και θυμήσου, όσο και αν τσιρίξεις «μα τώρα σου το είπα παιδάκι μου!!!»  το λάθος είναι δικό σου, και είναι διπλό: 1. Χρησιμοποίησες εστία μπροστινή και άρα προσβάσιμη στο παιδί, και ευτυχώς που πάνω δεν είχε και χύτρα ανοιχτή να την χύσει πάνω του, και 2. Του το είπες κιόλας, σχεδόν προκαλώντας το να το δοκιμάσει.

Τα εγκαύματα από φωτιά προκαλούν τις χειρότερες βλάβες. Ωστόσο, σε μια πυρκαγιά, το βασικότερό σας θέμα δεν είναι τα δερματικά επιφανειακά εγκαύματα, αλλά η εισπνοή του καπνού. Σε μια πυρκαγιά, το δωμάτιο που είναι γεμάτο καπνό, περιέχει  τα σωματίδια καπνού, καυτά αέρια και άλλες επιβλαβείς ουσίες, αλλά ταυτόχρονα ΔΕΝ υπάρχει αρκετό οξυγόνο. Οποιοδήποτε από τα παραπάνω μπορεί να προκαλέσει καρδιακή ανακοπή από την εισπνοή του. Και το πιο σημαντικό είναι ότι η εισπνοή του καπνού και η έλλειψη οξυγόνου σε μια οικιακή πυρκαγιά το βράδυ που όλοι κοιμούνται, κάνει τους ανθρώπους ακόμη πιο υπνηλικούς, δε θα ξυπνήσουν να αντιδράσουν στην φωτιά, έως και καθόλου!

Επομένως:
Προσέχουμε για να έχουμε, η πρόληψη μετράει πάντοτε περισσότερο:

Στην κουζίνα

• Χρησιμοποιούμε πάντα τις εστίες που είναι πίσω, και φροντίζουμε τα χερούλια από τα σκεύη μας να μην εξέχουν, ώστε να μην τα παρασύρουν τα πιτσιρίκια. Επίσης, προσοχή στις κουτάλες που εξέχουν αφημένες σε κατσαρολικά και τηγάνια.
• Ανοιχτά σκεύη, τηγάνια και κατσαρόλες δεν μένουν ΠΟΤΕ χωρίς επίβλεψη από ενήλικα.
• Τις εστίες που έχετε χρησιμοποιήσει και τελειώσει, αλλά ακόμη καίνε, καλύψτε τες. Είτε με ειδικές προστατευτικές επιφάνειες που υπάρχουν στο εμπόριο, είτε απλά με μια κατσαρόλα με κρύο νερό.
• Ασφαλίστε την πόρτα του φούρνου με ειδικές «baby safe» κλειδαριές ώστε να μην μπορούν να την τραβήξουν οι επίδοξοι μινι-σεφ.
• Όταν μαγειρεύετε, βάλτε κανόνες από νωρίς για το ποιός και πώς θα κυκλοφορεί στην κουζίνα σας -ένα σκούντημα από συνωστισμό αρκεί να κάνει πολύ μεγάλη ζημιά. Οι Αμερικάνοι συστήνουν να έχετε μια ζώνη ασφαλείας ενός μέτρου, «ελεύθερη από παιδιά», γύρω από την κουζίνα και τους πάγκους για την προετοιμασία καυτών υγρών.
• Προσοχή όταν ζεσταίνετε υγρά στα μικροκύματα, η θέρμανση είναι ανομοιογενής. Πρώτα το ανακατεύετε και μετά το δοκιμάζετε, ΠΡΙΝ το δώσετε στο παιδί.
• Κούπες με ροφήματα και πιάτα με σούπα, τα τοποθετείτε πάντοτε σε σημεία σταθερά και μακριά από πρόσβαση παιδιού.

Στο μπάνιο

ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ: ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΡΩΤΑ ΘΑ ΚΑΟΥΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΘΑ ΚΛΑΨΟΥΝ! Έχουν μια χρονική καθυστέρηση στις αντιδράσεις τους που μπορεί να προκαλέσει ιδιαίτερη βλάβη από έγκαυμα από καυτό νερό, αν δεν είμαστε εμείς σε εγρήγορση.

• ΠΑΝΤΑ ανοίγετε πρώτα το κρύο και μετά το ζεστό. Κλείνετε ΠΡΩΤΑ το ζεστό και μετά το κρύο.
• ΠΑΝΤΑ δοκιμάζετε το νερό με το χέρι σας, ακόμη και αν το μπανάκι του παιδιού σας έχει ενσωματωμένο θερμόμετρο.
• Όσο πλένετε το παιδί, καλό είναι να κρατάτε το «τηλέφωνο» του μπάνιου έτσι ώστε να βρέχονται και τα δικά σας δάχτυλα και να αντιλαμβάνεστε πρώτοι τις μεταβολές στη θερμοκρασία του νερού (και όχι τόσο για το παγωμένο, όσο για το καυτό).

Ιδιαίτερη επισήμανση χρειάζεται όταν χρησιμοποιείτε υδρατμούς πάνω από κατσαρόλες με καυτό νερό για εισπνοές σε μικρά παιδιά. Είναι πολύ συχνή αιτία εγκαυμάτων και για αυτό το λόγο αποφεύγουν πλέον στο εξωτερικό να συστήνουν τέτοιες πρακτικές.

Για τις γιορτές

• ΠΟΤΕ δεν αφήνουμε αναμμένα κεριά κοντά σε υφάσματα ή άλλα εύφλεκτα υλικά.
• Γενικά αποφύγετε τα αναμμένα κεριά σε χώρους που κυκλοφορούν παιδιά, οι φλόγες ασκούν ιδιαίτερη γοητεία στα πιτσιρίκια.
• ΜΗΝ αφήνετε σπίρτα και αναπτήρες σε μέρη προσβάσιμα σε παιδιά. (Θα ανακαλύψουν τον τρόπο να τα χρησιμοποιούν, σας έχουν δει πώς το κάνετε εσείς).
• Βγάζετε από την πρίζα λαμπάκια και άλλα τέτοια φωτιστικά το βράδυ πριν πάτε για ύπνο.

Αν, παρόλα αυτά, γίνει το κακό, τότε:

Απομακρύνετε αμέσως το παιδί από την εστία θερμότητας.

Βάλτε το προσβεβλημένο μέλος κάτω από άφθονο κρύο νέρο. Όχι οδοντόπαστες, ντοματόζουμα και άλλα παρεμφερή. ΑΦΘΟΝΟ ΚΡΥΟ ΝΕΡΟ. ΓΙΑ ΩΡΑ.
Στη συνέχεια καλύψτε το ελαφρά με ένα καθαρό μαλακό πανί (πχ βαμβακερή πετσέτα) και ζητήστε βοήθεια αν είναι κάτι παραπάνω από κοκκινίλα. Γενικά τα εγκαύματα να τα αντιμετωπίζετε με επιφύλαξη και υπερβολή, και να ζητάτε γρήγορα ιατρική συμβουλή, και όχι γιατροσόφια. Το χειρότερο που μπορεί να γίνει, είναι να μολυνθεί από λάθος χειρισμούς, και πια εκεί θα έχετε πολύ σοβαρό πρόβλημα.

Ιδιαίτερη προσοχή δώστε σε εγκαύματα στο πρόσωπο, στα γεννητικά όργανα, παλάμες και πέλματα, κοντά σε αρθρώσεις, καθώς και αυτά που πιάνουν όλη την περιφέρεια του άκρου (η ουλή κάνει στένωση του δέρματος). Και σε εγκαύματα σε μικρά βρέφη.

Θερμές ευχές χωρίς καυτά προβλήματα…

Για διαβαστερές μαμάδες:

• National Fire Protection Association
• Nelson textbook of pediatrics. — 19th ed. / [edited by] Robert M. Kliegman [et al.]. Burn injuries, p. 349-357

Για οποιαδήποτε απορία έχετε ή αν θέλετε την συμβουλή μου για κάποιο θέμα που σας απασχολεί, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου χρησιμοποιώντας τη φόρμα σχολίων ακριβώς κάτω από τα άρθρα μου. Θα ήταν χαρά μου να σας βοηθήσω να λύσετε προβλήματα και απορίες. Σε περίπτωση που θέλετε να έχετε μια προσωπική επικοινωνία μαζί μου, περιμένω τα e-mails σας στη διεύθυνση: lazopoulounatalia@gmail.com