Συνομήλικοι στην εφηβεία

Συνομήλικοι Συνομήλικοι Ο ρόλος των συνομηλίκων κατά την εφηβεία είναι καθοριστικός και ικανός να λειτουργήσει είτε ευεργετικά είτε ανασταλτικά στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του εφήβου, γεγονός που προβληματίζει πολλούς γονείς.

«Ποιες είναι οι παρέες του παιδιού μου;»

«Γιατί δεν μου μιλάει όσο ανοιχτά μου μιλούσε παλαιότερα;»

«Γιατί επιλέγει να μοιράζεται τα μυστικά του με τους φίλους του, που στο κάτω-κάτω είναι ξένοι;»…

Αν ανατρέξουμε πίσω στα εφηβικά μας χρόνια, ίσως θυμηθούμε το ρόλο που διαδραμάτιζαν οι συνομήλικοι στη ζωή μας.

Σε αυτή την ηλικία, τα παιδιά επιχειρούν την ανεξαρτητοποίηση τους, το συναισθηματικό απογαλακτισμό από τους γονείς τους. Η οικογένεια συνεχίζει να έχει σημαντικό ρόλο αλλά με μειωμένη ισχύ καθώς αυξάνεται η επιρροή από συνομήλικους πολύ περισσότερο απ’ ότι στην παιδική ηλικία.

Αυτή η τροπή των πραγμάτων στο επίπεδο σχέσεων εφήβου-οικογένειας και εφήβου-συνομηλίκων είναι κάτι το αναμενόμενο αν σκεφτούμε το πόσο ενώνει τους ανθρώπους το να μάχονται για κάτι κοινό, να έχουν έναν κοινό αγώνα.

Οι ενήλικοι όσο και αν επιθυμούν να βοηθήσουν, έχουν περιορισμένη ισχύ μιας και είναι ήδη ενήλικοι, έχουν κατακτήσει το στόχο για την επίτευξη του οποίου μάχονται οι έφηβοι: Την ενηλικίωση!


Γονέας ή συνομήλικος φίλος

«Μα γιατί δε μας ακούει πια; Προτιμάει του φίλους τους από την οικογένεια του;» σκέφτονται πολλές φορές οι γονείς.

Το ότι ο έφηβος είναι πιο «κλειστός» απέναντι στους γονείς του από ότι παλαιότερα δε σημαίνει ότι η αγάπη του μειώθηκε. Τα αισθήματα των γονιών δεν πρέπει να «ανταγωνίζονται» την σχέση που έχει το παιδί τους με τους φίλους του. Οι γονείς θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η αποστασιοποίηση του παιδιού από αυτούς είναι ένας τρόπος με τον οποίο εκφράζουν την προσπάθεια για ανεξαρτητοποίηση.

Σε μια φάση λοιπόν που το παιδί υφίσταται πολλές αλλαγές και προετοιμάζεται για το ρόλο του ενηλίκου, οι συνομήλικοι λειτουργούν βοηθητικά καθώς βιώνουν από κοινού την ίδια κατάσταση.

Η σχέση γονέων-εφήβου είναι ιεραρχική ενώ η σχέση εφήβου-συνομηλίκων είναι οριζόντια-ισότιμη κάτι που δημιουργεί ένα κλίμα έντονης μεταξύ τους αλληλεπίδρασης, κατανόησης και συμπαράστασης σε αυτή τη δύσκολη φάση της εφηβείας. Καλό είναι λοιπόν να μη δημιουργηθεί ένα «στρατόπεδο» αντιπάλων.

Η μητέρα και ο πατέρας καλούνται να είναι κοντά στο παιδί τους, να γνωρίζουν με ποιους κάνει παρέα (καλό είναι να δημιουργούνται συνθήκες ώστε να μπορεί το παιδί τους να καλεί τους φίλους του στο σπίτι).

Με το να προσπαθούν να έχουν απόλυτο έλεγχο ή κριτική-ανταγωνιστική στάση απέναντι στους φίλους του παιδιού τους δεν θα έχουν μια θερμή σχέση με το παιδί τους.

Σε αυτή την ηλικία, πρέπει να διατηρούνται σε κάθε επίπεδο οι ισορροπίες. Ίσως με την συμπεριφορά σας κερδίσετε και το παιδί σας και τους φίλους του.


Μα γιατί επηρεάζεται τόσο από τους φίλους;

Προκειμένου ο έφηβος να ετοιμαστεί για το ρόλο του ενήλικα, θα υποστεί αλλαγές στο σωματικό, ψυχικό, γνωστικό και κοινωνικό τομέα . Οι συνομήλικοι τον βοηθούν αφενός να αφομοιώσει αυτά που του συμβαίνουν καθώς βιώνουν και αυτοί την ίδια κατάσταση και αφετέρου συμβάλλουν στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων του.

Το κομμάτι αυτό είναι σημαντικό γιατί στην εφηβεία θεμελιώνονται τα πρότυπα σχέσεων που ισχύουν και στις μετέπειτα σχέσεις της ενήλικης ζωής. Το παιδί που κατά την ενηλικίωση του δεν έμαθε να θέτει τα σωστά θεμέλια για μια σχέση είναι πιθανό να δυσκολευτεί στις διαπροσωπικές του σχέσεις και ως ενήλικος. Οι συνομήλικοι για τον έφηβο είναι:

  • Άτομα που τον καταλαβαίνουν
  • Ομάδα που «συμπάσχει» με τον ίδιο
  • Ομάδα από την οποία μπορεί να αντλήσει δύναμη
  • Άτομα με τα οποία μπορεί να διασκεδάσει
  • Μέσο κοινωνικοποίησης του
  • Πρόσωπα με τα οποία μπορεί να αναπτύξει φιλίες και να μοιραστεί τις απορίες του
  • Ομάδα που τον βοηθά να πειραματιστεί στη διαμόρφωση της ταυτότητας του και την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του(πχ. Μια φιλία θέτει όρια στον εγωισμό)

Είναι αναγκαίο για τους περισσότερους έφηβους να είναι αποδεκτοί στις ομάδες συνομηλίκων τους. Λίγοι είναι αυτοί που διαθέτουν… ανοσία στην κοινωνική απόρριψη.

«Αποδεκτοί» έφηβοι

Οι έφηβοι που είναι κοινωνικά αποδεκτοί είναι συνήθως άτομα κοινωνικά, με ανεκτικότητα, ευελιξία σκέψης, συμπόνια, χιούμορ, μειωμένο άγχος, αυτοπεποίθηση, στόχους, φιλοδοξίες.

«Μη αποδεκτοί»

Οι έφηβοι που δε γίνονται αποδεκτοί δεν πιστεύουν στον εαυτό τους, μειώνεται η αυτοεκτίμηση τους, βιώνουν ψυχική ένταση λόγω της απόρριψης και πολλές φορές εκδηλώνουν άσχημη συμπεριφορά πχ. Νευρικότητα, εχθρική στάση κ.α.


Εφηβική κουλτούρα

«Κοίτα ντύσιμο!» « Μα τι γλώσσα μιλάνε;» φράσεις γονέων σχετικά με την κουλτούρα της έφηβοι νεολαίας.

Σε κάθε εποχή, οι έφηβοι δημιουργούν τη δική τους «κλειστή» ομάδα που έχει κάποια κοινά πιστεύω, κοινούς κώδικες επικοινωνίας, κοινό τρόπο ντυσίματος κοινά ενδιαφέροντα και μουσικά ακούσματα, τα οποία τους ενώνουν μεταξύ τους και τους διαχωρίζουν από τους άλλους.

Πώς να ανταγωνιστώ τους φίλους του;

Δεν υπάρχει λόγος για ανταγωνισμό. Σαν γονείς προσπαθήστε να είστε δίπλα στο παιδί και να καταλάβετε την ανάγκη του για επαφή με τους συνομηλίκους του.

Αυτή την περίοδο, λόγω της τάσης να ενταχθεί σε απαιτήσεις ομάδας συνομηλίκων και είναι ευάλωτο, υπάρχει ο κίνδυνος να υιοθετήσει συμπεριφορές που θα έχουν αρνητικά αποτελέσματα .

Είναι σημαντικό να φροντίσετε για τα εξής:

  • Διακριτικά να είστε ενημερωμένοι για τις παρέες του παιδιού σας. Μπορεί με κάποιους από τους γονείς των φίλων του να κάνετε παρέα και έτσι να μοιράζεστε χρόνο με τα παιδιά σας ακόμη και σε διακοπές. Έτσι και εκείνα το χαίρονται, και εσείς είστε «από κοντά».
  • Να τονίζετε την αυτοπεποίθηση του, να υπογραμμίζετε το ότι «δεν είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε πάντα ότι θέλουν οι άλλοι για να είμαστε αρεστοί. Οι φίλοι μας, μας αποδέχονται και πρέπει να σέβονται τις αποφάσεις μας.

Φίλος είναι ο άνθρωπος με τον οποίο τολμάς να είσαι ο εαυτός σου