Ένα περιβάλλον που ευνοεί την εξέλιξη της σχέσης με τη μουσική

Σίγουρα είναι οικεία σε όλους μας η εικόνα να δίνουμε με ευκολία στα χέρια ενός παιδιού μολύβια, χρώματα, χαρτιά προκειμένου να αποτυπώσει τις πρώτες του γραφικές ή ζωγραφικές ανησυχίες. Εμπλουτίζουμε, πολύ σωστά, τα εκφραστικά του εργαλεία με δαχτυλομπογιές, μαρκαδόρους και άλλα χρώματα έτσι ώστε να μην του λείπουν τα μέσα να εκφραστεί. Τι χρειάζεται όμως να του του παρέχουμε έτσι ώστε να μυηθεί στην τέχνη της έκφρασης των ήχων;

Ηχητικά ερεθίσματα

Ίσως το σημαντικότερο στοιχείο προς αυτή την κατεύθυνση ν' αποτελούν τα ηχητικά ερεθίσματα που δίνουμε στο παιδί μας. Ωποσδήποτε μπορούν να είναι πολλαπλά και ποικίλα. Η φωνή μας αποτελεί πρωταρχικό και σημαντικότατο τέτοιο ερέθισμα. Τα νανουρίσματα, οι κραυγές χαράς με τις ακαταλαβίστικες αλλά αρχέγονης σημασίας λέξεις που συνοδεύουν το μπάνιο ή το ντύσιμο του παιδιού, τα πρώτα παιχνίδια που κρύβουν μέσα τους τις πρώτες μελωδίες (π.χ. “πάει ο λαγός να πιει νερό...”, “τσίμπι-τσίμπι...”, “κούπεπε-κούπεπε”) αλλά και τραγούδια ή μουσική που μπορούμε να επιλέξουμε με κριτήριο την ποιότητα και την αυθεντικότητα των μουσικών εκτελέσεων είναι πολύ σημαντικά ακουστικά ερεθίσματα.

Ηχητικά εργαλεία έκφρασης

Βεβαίως, εξίσου σημαντικό είναι να δώσουμε στα χέρια του παιδιού μας ηχητικά εργαλεία έκφρασης.

Η πολύ απλή κουδουνίστρα, εάν μάλιστα είναι φτιαγμένη από φυσικά και φιλικά υλικά που παράγουν όμορφο ήχο, είναι το πρώτο μουσικό όργανο.

Σίγουρα μπορούν ν' ακολουθήσουν κι άλλα:

  • οι κουτάλες τις κουζίνας, οι κατσαρόλες... κι άλλα πολλά σπιτικά αντικείμενα που μπορούν να εξάψουν τη φαντασία του παιδιού και να αποτελέσουν αυτοσχέδια μουσικά όργανα.
  • Τα μικρά πήλινα κανατάκια που κάνουν τον ήχο του πουλιού ή συρόμενες σφυρίχτρες είναι μουσικά παιχνίδια κατάλληλα για την πρώτη πνευστή αναζήτηση.
  • Ωστόσο μπορούμε να εμπλουτίσουμε τη μουσική εξερεύνηση με διάφορα μουσικά όργανα όπως κάποιο τύμπανο, μικρά κρουστά, κάποιο ξυλόφωνο ή μεταλλόφωνο, ίσως ένα κιθαρόνι ή ένα μικρό αρμόνιο αρκεί βέβαια να τα έχουμε προμηθευτεί από εξειδικευμένα καταστήματα έτσι ώστε να μην χρειάζεται να κοστίζουν πολύ, αλλά να εγγυώνται την ποιότητα για την ακουστική εξέλιξη του παιδιού.
  • Ή ακόμη εάν τύχει και υπάρχει ήδη κάποιο μουσικό όργανο στο σπίτι, π.χ. ένα παλιό πιάνο, ας φροντίσουμε να είναι κουρδισμένο και ανοιχτό για το παιδί.

Οφείλουμε να άλλωστε να θυμόμαστε ότι όλα αυτά δεν τα παρέχουμε στο παιδί μας περιμένοντας ν' ακούσουμε κάτι που θα έτερπε ίσως τα ενήλικα αυτιά μας, αλλά να θυμόμαστε ότι αποτελούν εργαλεία έκφρασης και ανάπτυξης της φαντασίας του.

Ας το παρακινήσουμε παραδείγματος χάριν να μας διηγηθεί την ιστορία που φτιάχνει ενώ χτυπάει μονότονα μία χορδή ή ένα πλήκτρο. Η ας συνεχίσουμε μαζί του το τραγούδι που λέει ενώ ζωγραφίζει, χωρίς απαραίτητα ννα ψάχνουμε για ομοιοκαταληξίες.

Άλλωστε όταν θεωρήσουμε ότι το παιδί έχει ανάγκη μιας εξειδικευμένης καθοδήγησης στη μύησή του στη μουσική, τότε θα αναζητήσουμε ένα κατάλληλο μουσικό σχολείο και ένα ειδικά εκπαιδευμένο δάσκαλο γι αυτό το σκοπό, έτσι ώστε να μην “φιμωθεί” η ηχητική έκφραση της φαντασίας του αλλά να αποκτήσει τις θεμελιώδεις γνώσε ις για μια μουσική σπουδή.

Κι ας μην ξεχάσουμε ότι μέσα σε ένα σύστημα εκπαίδευσης που κυρίως στοχεύει και απευθύνεται στην λογική ανάπτυξη της προσωπικότητας πόσο σημαντικό είναι να δώσουμε χώρο και να δημιουργήσουμε τις απαραίτητες συνθήκες για συναισθηματική έκφραση δεδομένου ότι η Μουσική, τέχνη του αόρατου και του αφηρημένου, αποτελεί μια γλώσσα επικοινωνίας μοναδική και μη γλωσσική, που μας επιτρέπει να εκφράσουμε τον συναισθηματικό μας κόσμο.

Βασιλική Χατζημανωλάκη, Μουσικοπαιδαγωγός