Πως μπορεί ένα παιδί να μάθει στο μουσείο;

Η διαφορά και συγχρόνως το πλεονέκτημα του μουσείου σε σχέση με άλλους χώρους μάθησης είναι ότι στο μουσείο η αφορμή για μάθηση δίνεται από κάτι υλικό και απτό, από κάτι προσιτό στις αισθήσεις, δηλαδή από τα ίδια τα αντικείμενα του μουσείου ή της έκθεσης.

Ξεκινάμε δηλαδή από κάτι συγκεκριμένο, από ένα αγγείο, ένα άγαλμα, έναν πίνακα που γίνεται η αφορμή για να διηγηθούμε στα παιδιά μια ιστορία για το παρελθόν, κοντινό ή μακρινό, αλλά και η αφορμή για να αναπτύξουν τα παιδιά την παρατηρητικότητα τους, τη φαντασία τους, να εκφράσουν τις δικές τους ερμηνείες και να σκαρώσουν τις δικές τους ιστορίες.

Έτσι η διαδικασία της μάθησης γίνεται δημιουργική, εμπλέκοντας ενεργά τα παιδιά, τόσο νοητικά όσο και συναισθηματικά. 

Θετικές και αρνητικές εμπειρίες στο μουσείο

Όταν μια επίσκεψη στο μουσείο είναι γραμμική, θυμίζει το παραδοσιακό σχολείο και ταυτίζεται με την άποψη «ας δούμε όσα περισσότερα μπορούμε, κάτι θα τους μείνει» και αυτό που υπερισχύει είναι ο μονόλογος του μουσειοπαιδαγωγού, τότε η επίσκεψη φορτώνει τα παιδιά με πολλές πληροφορίες που όμως είναι ασύνδετες μεταξύ τους και μακριά από τη ζωή τους. Έτσι συνιστά μια αρνητική και «βαρετή» για τα παιδιά εμπειρία. Στην προσέγγιση αυτή οι στόχοι είναι καθαρά γνωστικοί, και μάλιστα με την παραδοσιακή έννοια της απλής μετάδοσης γνώσεων.

Αντιθέτως, όταν το μεγαλύτερο βάρος δίνεται στην ενεργή συμμετοχή των παιδιών, στη σωστή επιλογή εκθεμάτων, στη στοχοθεσία, τη συνεργασία, την ανακάλυψη, στα παιχνίδια και τις δραστηριότητες (που λειτουργούν ιδιαίτερα αποτελεσματικά γιατί κερδίζουν το ενδιαφέρον των παιδιών), τότε μιλάμε για μια θετική μουσειακή εμπειρία. Στην περίπτωση αυτή οι στόχοι δεν είναι μόνο γνωστικοί αλλά και συναισθηματικοί.

Η επίσκεψη στο μουσείο γίνεται έτσι μια ολιστική εμπειρία, η οποία εμπλέκει την προσωπικότητα του παιδιού στο σύνολο της και προωθεί την ενεργή ανακάλυψη του εαυτού μας, των άλλων και του κόσμου. Μια τέτοια προσέγγιση από την πλευρά του μουσειοπαιδαγωγού μπορεί ακόμα και να μεταμορφώσει μουσεία που είναι παραδοσιακά στημένα, χωρίς ιδιαίτερο θελκτικό και ανοικτό στο ευρύ κοινό τρόπο παρουσίασης.

Εβίτα Τσιώλη, Μουσιακή εκπαίδευση