Να αποκλείονται από το σύστημα υγείας τα παιδιά που δεν εμβολιάζονται;

Ένα ολοένα αυξανόμενο ποσοστό γονιών στην Ελλάδα διστάζουν ή και αρνούνται να κάνουν τα εμβόλια στα παιδιά τους. Οι εμβολιασμοί των παιδιών αποτελούν σημαντικό μέτρο δημόσιας υγείας. Παρόλα αυτά, η μείωση στην θέαση των κινδύνων από τα φυσικά νοσήματα τα οποία αποτρέπουν, οδηγεί γονείς να παραβλέπουν αυτούς τους κινδύνους και να εστιάζουν περισσότερο σε μη έγκυρες αναφορές ή στις σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων. 

Παρά την συνεχή επιβεβαίωση από τις επιστημονικές έρευνες ότι δεν υπάρχει καμία αιτιολογική σύνδεση του εμβολίου MMR με την αυτιστικού εύρους διαταραχή, το διαδίκτυο βρίθει από ανεκδοτολογικές ιστορίες και παραπληροφορημένα άρθρα που προκαλούν περαιτέρω σύγχυση στους γονείς. Το φαινόμενο της εμβολιοφοβίας απασχολεί πλέον σοβαρά τους επιστημονικούς φορείς αλλά και την καθημέρα πράξη του κλινικού παιδιάτρου. Σε πρόσφατη ανασκόπηση του θέματος από την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, αναφέρεται ότι ένα ποσοστό  των παιδιάτρων στις ΗΠΑ αρνούνται να συνεχίσουν να παρέχουν φροντίδα υγείας σε παιδιά που δεν εμβολιάζονται. Αυτή η στάση κατά την γνώμη μου επιτείνει το πρόβλημα αντί να το λύνει, είναι ηθικά απαράδεκτη και καταπατά δικαιώματα του παιδιού. Σε άλλες χώρες πάλι, όπως στην Αυστραλία, γονείς παιδιών που δεν εμβολιάζονται αναγκάζονται να πληρώνουν περισσότερο σε εισφορές στο σύστημα υγείας ή σε ασφάλιση ή να απολέσουν επιδόματα, ως μέτρο για να πειστούν να αλλάξουν στάση.

Γιατί δεν είναι ηθικό να αρνείσαι να βλέπεις παιδιά που δεν εμβολιάζονται;

Έχουμε από τους ηθικούς κώδικες του επαγγέλματός μας την υποχρέωση να φροντίζουμε κάθε παιδί, να φροντίζουμε να κάνουμε το καλύτερο δυνατό κάθε φορά μέσα στο πλαίσιο της υπάρχουσας κατάστασης για το κάθε παιδί, είτε είναι παιδί φτωχό είτε πλούσιο, είτε από οικογένεια χαμηλής ή υψηλής μόρφωσης, είτε από οικογένεια που αρνούνται φάρμακα, ή που κάνουν εναλλακτικές διατροφές ή οτιδήποτε άλλο. Δε μπορούμε να τιμωρούμε παιδιά για τις επιλογές των γονιών τους. Έχουμε υποχρέωση να συνεχίζουμε να φροντίζουμε αυτές τις οικογένειες, προσπαθώντας με συζήτηση και ενημέρωση συνεχή να αλλάξουμε προς το επιστημονικά αποδεδειγμένο συμπεριφορές ή πεποιθήσεις αυτών των γονιών που άθελά τους τις περισσότερες φορές έχουν ως αποτέλεσμα αύξηση κινδύνων και βλάβη στο παιδί. Είτε σε επίπεδο ατομικού ιατρείου, ιδιωτικού ιατρείου, είτε σε επίπεδο νοσοκομείου, κέντρου υγείας, δεν μπορεί ένα σύστημα υγείας να λειτουργεί έτσι: Μήπως να αρνούμαστε να δούμε τα παιδιά γονιών αλκοολικών; Γονιών που καπνίζουν με το παιδί μέσα στο αυτοκίνητο;

Παιδιά γονιών που τα κουβαλούν πάνω στο μηχανάκι, να τα αρνηθούμε; Παιδιά γονιών που τα παίρνουν αγκαλιά στο αυτοκίνητο; Παιδιά γονιών που τα αφήνουν να κυκλοφορούν με πατατάκια και κρουασάν; Μήπως και οι μητέρες που δεν επιθυμούν εξ’αρχής να θηλάσουν δεν αυξάνουν την έκθεση του παιδιού σε κινδύνους υγείας; Πρέπει και αυτά τα παιδιά να μην τα βλέπουμε στα ιατρεία;  Παιδιά εμφανώς παχύσαρκα, που εμφανώς κάτι πάει στραβά με την συνολική διατροφή όλης της οικογένειας, να τα τιμωρούμε και αυτά αρνούμενοι να τα βοηθήσουμε;  Παιδιά με οικογένειες που έχουν χρόνιες ασθένειες, όπως φυματίωση, να μην πλησιάζουν τα ιατρεία μας; Παιδιά παραμελημένα που αφήνονται στους δρόμους ή μεγαλώνουν χωρίς επίβλεψη, να τα αρνούμαστε παροχή φροντίδας υγείας; Όπως όλες οι παραπάνω συμπεριφορές και καταστάσεις, έτσι και η συμπεριφορά μη εμβολιασμού είναι μία από τις πολλές συμπεριφορές γονιών που μπορεί να θέσουν την υγεία των παιδιών τους αλλά και των άλλων σε κίνδυνο, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα αποκλείσουμε από την φροντίδα μας και να ασχολούμαστε μόνο με τις τέλειες οικογένειες και τα τέλεια παιδιά – που ούτως ή άλλως δεν υπάρχουν.. Ίσα-ίσα, αυτές οι κατηγορίες παιδιών είναι οι ευάλωτες, είναι οι επιβαρυμένοι καταναλωτές υγείας που χρειάζονται από εμάς τους παιδιάτρους περισσότερο χρόνο και ενέργεια, για να αλλάξουμε τις συνθήκες που εκείνα ποτέ τα ίδια δεν επέλεξαν και να ωφελήσουμε περισσότερο.

Αν και μόνο το ηθικό επιχείρημα αρκεί και δείχνει το απαράδεκτο του πράγματος, η άρνηση φροντίδας για παιδιά που δεν εμβολιάζονται κάνει περισσότερο κακό και εκ του αποτελέσματος (counter-productive). Ένας τέτοιος αποκλεισμός αυξάνει μεταξύ των γονιών που δεν εμβολιάζουν  τις σκέψεις συνωμοσιολογίας. Οδηγεί αυτούς τους γονείς να καταφεύγουν μαζικά σε κομπογιαννίτες «εναλλακτικούς» γιατρούς αρνητές εμβολιασμών ή, ακόμα χειρότερα, οδηγούν γονείς να μην επισκέπτονται καθόλου παιδιάτρους για τα παιδιά τους. Αν είναι να επιλέξω ανάμεσα σε ένα παιδί που κάνει προληπτικό έλεγχο, έλεγχο ανάπτυξης τακτικό και συμβουλευτική παιδιατρική αλλά δεν κάνει εμβόλια, από ένα που δεν κάνει προληπτικές παιδιατρικές επισκέψεις ποτέ και δεν κάνει εμβόλια, επιλέγω το πρώτο.  Αν είναι να επιλέξω ανάμεσα σε ένα παιδί που δεν εμβολιάζεται αλλά πηγαίνει στον παιδίατρο με ασθματική κρίση να πάρει αγωγή με εισπνεόμενα, από ένα παιδί που δεν εμβολιάζεται και σε ασθματική κρίση λαμβάνει διαλυμένο νεράκι, επιλέγω το πρώτο.

Αν είναι να επιλέξω ανάμεσα σε ένα παιδί που μετά από πολλές επισκέψεις και συζήτηση οι γονείς του πείθονται από τον παιδίατρο να του κάνουν τουλάχιστον το εμβόλιο του τετάνου κοκκύτη, από ένα δεύτερο παιδί που δεν κάνει κανένα εμβόλιο, προτιμώ το πρώτο. Η ιατρική είναι τέχνη του εφικτού, δεν είναι μαξιμαλιστική επιστήμη. Προφανώς το ιδανικό είναι όλα τα παιδιά να ακολουθούν το συνιστώμενο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών, αλλά αν πείσω έστω και ένα παιδί παραπάνω να κάνει το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου γιατί έρχονται ωτίτιδες τον χειμώνα, από το να καταφύγουν οι γονείς του σε μη παιδίατρο που τους λέει να μην κάνουν κανένα εμβόλιο, είναι κέρδος. Πολεμάμε για κάθε παιδί που έχουμε μπροστά μας να αλλάξουμε προς το καλύτερο το δυναμικό του υγείας, με βάση τις ανεπάρκειες, τις δοξασίες, τα προβλήματα της οικογένειας που βλέπουμε κάθε φορά μπροστά μας. Και επειδή γνωρίζουμε ότι οι γονείς θα κατευθυνθούν εκεί που θα ακούνε αυτά που θέλουν και ότι δυστυχώς ένα σημαντικό ποσοστό επαγγελματιών υγείας εκεί έξω δεν ασκούν κλινική πράξη με βάση την τελευταία επιστημονική τεκμηρίωση, θα το πολεμήσουμε με κάθε παιδί που έχουμε μπροστά μας, για να κερδίσουμε έστω και ένα εμβόλιο παραπάνω για ένα παιδί.

Εμείς οι παιδίατροι χρειάζεται να βλέπουμε τον εαυτό μας ως υπερασπιστή και πρεσβευτή των παιδιών και της παιδικής ηλικίας (child advocators, βλ. Advocating for children 2008, RCPCH). Δεν θα αφήσουμε από την φροντίδα μας το 10 ή 20% των παιδιών που δεν εμβολιάζονται λόγω πεποίθησης των γονιών τους, να καταλήγουν απροστάτευτα σε κομπογιαννίτες ή στο σπίτι τους χωρίς τακτική φροντίδα υγείας.

το άρθρο διαβάσαμε στο site: pediatros-thes.gr - Στέλιος Παπαβέντσης MBBS MRCPCH DCH IBCLC 2016