Ψυχολογικά τεστ & τεστ νοημοσύνης

Τα ποικίλα τεστ νοημοσύνης, ικανοτήτων και προσωπικότητας, αποδεικνύουν πως η σημερινή εποχή διαπνέεται σε μεγάλο ποσοστό από τη λατρεία του «κανονικού» (του μέσου όρου) εφόσον συνεχώς προσπαθεί να το ορίσει και να το μετρήσει.

Η έντονη επιθυμία να μετρηθεί το «κανονικό», το συνηθισμένο και να συγκρίνεται με αυτό το κάθε άτομο, οδήγησε στη δημιουργία μεθόδων που αποσκοπούν στην αντικειμενική αποτίμησή του.

Υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες τέτοιων μεθόδων: Η μία απαρτίζεται από κατηγορίες-μεθόδους αντικειμενικής αποτίμησης και η άλλη από προβλητικά τεστ. Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά; Τι μετράνε αυτά τα τεστ και ποια είναι η βαρύτητα που έχουν τα αποτελέσματα τους;

Μέθοδοι αντικειμενικής αποτίμησης-Ερωτηματολόγια

Οι μέθοδοι αυτές συνήθως έχουν τη μορφή ερωτηματολογίων που αποσκοπούν μέσω μιας σειράς ερωτήσεων να αποκαλύψουν πτυχές της ανθρώπινης οντότητας τόσο σε θέματα ικανοτήτων, νοημοσύνης όσο και προσωπικότητας.

Προβλητικές δοκιμασίες

Στην προβλητική δοκιμασία δίνεται στον εξεταζόμενο ένα ασαφές ερέθισμα(αόριστη εικόνα, κηλίδα μελανιού, ελλιπής πρόταση) το οποίο καλείται να ερμηνεύσει με τον τρόπο που θέλει. Έτσι το άτομο κατά κάποιο τρόπο προβάλλει κάποια στοιχεία του εαυτού του «πάνω» στο ασαφές αντικείμενο.

Αξιολόγηση & χρήση των τεστ

Αρχικώς να αναφέρουμε πως για να εμπιστευτούμε τα αποτελέσματα κάποιου τεστ θα πρέπει να ισχύουν δύο συνθήκες: Η αξιοπιστία και η εγκυρότητα του τεστ.

Δεύτερον, θα πρέπει οι συνθήκες διεξαγωγής του τεστ να είναι οι σωστές (αντικειμενικός κριτής, αντικειμενικός τρόπος εξέτασης κλπ)

Τρίτον, θα πρέπει το παιδί να είναι σε θέση (πχ. Να μην είναι άρρωστο) και διάθεση να κάνει το τεστ. Στην περίπτωση που το παιδί δεν επιθυμεί να κάνει το τεστ είναι πολύ πιθανόν να μας δοθούν λαθεμένα αποτελέσματα.

Εάν οι παραπάνω συνθήκες τηρηθούν, τότε θα οδηγηθούμε σε έναν όσο το δυνατόν αντιπροσωπευτικό βαθμό για το παιδί (σε ότι αφορά μόνο το τέστ).

Τι σημαίνει όμως αυτός ο βαθμός και πόση σημασία έχει για τη ζωή του παιδιού;

Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι ένα τεστ μετράει τη «χ» ικανότητα-ιδιότητα του παιδιού στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο!

• Ειδικά για τα παιδιά, καλό θα είναι να μη μεγαλοποιούμε ή διαιωνίζουμε τα αποτελέσματα ενός τεστ καθώς αυτά ωριμάζουν, μαθαίνουν και εξελίσσονται με ραγδαίους ρυθμούς.

• Επίσης η απόκλιση από το μέσο όρο (από το συνηθισμένο) δεν θα πρέπει να φέρνει την καταστροφή! Μια μικρή απόκλιση από το μέσο όρο δεν είναι ανησυχητική καθώς αντικατοπτρίζει αυτή τη διαφορετικότητα των ατόμων.

Αν όμως ο βαθμός του παιδιού σε κάποιο τεστ παρουσιάζει μεγάλη απόκλιση από το «μέσο-φυσιολογικό» ίσως χρειαστεί περαιτέρω επέμβαση από ειδικό. Εάν για παράδειγμα το τεστ αφορά νοημοσύνη και ο βαθμός είναι χαμηλός, ο ειδικός θα μας συμβουλεύσει για το τι θα πρέπει να κάνουμε στη συνέχεια.

Εάν τα αποτελέσματα των τεστ είναι έγκυρα και η χρήση τους γίνεται εντός επιτρεπτών ορίων, μπορούν είτε να συμβάλλουν στην εξέλιξη ενός παιδιού, είτε ακόμη και να παρεμποδίσουν τη ζωή του!

Τα τεστ δεν υπάρχουν για να «στιγματίσουν» ένα παιδί. Καλούνται να δείξουν σε ποιο σημείο βρίσκεται η νοημοσύνη του και η ψυχική του κατάσταση και με βάση και αυτά τα δεδομένα το παιδί να συνεχίσει την εξέλιξη του.

Για να πραγματοποιηθεί ένα τεστ υπάρχει συνήθως λόγος.

Κάποια αδυναμία, κάποια ιδιαιτερότητα του παιδιού που προβληματίζει τους γονείς και με την σειρά τους απευθύνονται σε ειδικό.

Ορισμένα τεστ έχουν προληπτικό χαρακτήρα όπως π.χ. το Α τεστ το οποίο είναι ένα απλό τεστ σχολικής ετοιμότητας και διεξάγεται από παιδίατρους ή ειδικούς θεραπευτές. Το Α τεστ ελέγχει τέσσερις λεκτικές, τέσσερις πρακτικές ικανότητες και το ποσοστό προσοχής και υπερκινητικότητας του παιδιού.

Τονίζουμε για άλλη μια φορά: Οποιαδήποτε μικρή απόκλιση από το μέσο όρο δεν είναι ανησυχητική καθώς αντικατοπτρίζει τη διαφορετικότητα των ατόμων.

Ανάλογα με το μέγεθος της απόκλισης προτείνεται να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στην ανάπτυξη του παιδιού.

Απέτυχε! Έχει το παιδί μου χαμηλή νοημοσύνη;

Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι αρνητικά αποτελέσματα σε ψυχολογικά τεστ ή η συνεργασία με κάποιον ειδικό σημαίνει αποτυχία στην ανατροφή του παιδιού ή ακόμη ότι το παιδί τους είναι άρρωστο ή κουτό!

Οι περισσότερες όμως δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά, είναι συνήθως προσωρινές, πολλές φορές φυσιολογικές και σημαντικές για τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει από την μια ότι πρέπει να τις αγνοούμε ή από την άλλη να τις θεωρούμε ως αποτυχία.

Μόνο με "σωστή" υποστήριξη (και όχι κριτική) μπορεί το παιδί να εκμεταλλευτεί μία φάση αδυναμίας, να την εκλάβει σαν μία σημαντική εμπειρία και να μεγαλώσει την αυτοπεποίθησή του.

Σε κάθε αδυναμία ή δυσκολία που πιστεύετε ότι έχει το παιδί σας, υπάρχει και μια θετική πλευρά μέσα από την οποία ανακαλύπτετε κάποια ιδιαιτερότητά του.

Η κατανόηση ορισμένων δυσκολιών από τους γονείς είναι το πρώτο βήμα για την γρήγορη επίλυση ενός προβλήματος που πιθανώς υπάρχει, αλλά επίσης και μία ευκαιρία να γνωρίσετε άλλες πλευρές του παιδιού σας οι οποίες μπορεί να αποκλίνουν από το μέσο όρο.

Κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και σημαντικό είναι να μην το συγκρίνουμε με άλλα παιδιά της ηλικίας του αλλά με τον ίδιο του τον εαυτό. Εάν το ίδιο το παιδί κάνει βήματα προς τα πάνω, με βάση βέβαια συγκεκριμένα δεδομένα (πως ανταποκρίνεται σε παιχνίδια της ηλικίας του, στο σχολείο, πως επικοινωνεί με τους γύρω του).

Τα ψυχολογικά τεστ υπάρχουν για να υποστηρίξουν το έργο των ειδικών, να προσανατολίζουν, καθησυχάσουν και να ενημερώσουν τους γονείς.

Αν τηρηθούν οι συνθήκες σωστής επιλογής, αντικειμενικής διεξαγωγής και σωστής χρήσης των αποτελεσμάτων των τεστ, αυτά μετατρέπονται σε «όπλο» υπέρ του παιδιού, εάν όμως δεν τηρηθούν τα παραπάνω το «όπλο» στρέφεται εναντίον του!