Βαγγέλης Γιακουμάκης: Η σιωπή των "καλών"
Σαν σήμερα, πριν τέσσερα χρόνια εξαφανίστηκε ένας φοιτητής στα Γιάννενα. Το όνομά του ήταν Βαγγέλης Γιακουμάκης κι όλοι τον περιέγραφαν ως ένα ήσυχο και καλό παιδί. Τελικά ο Βαγγέλης βρέθηκε: το σώμα του σάπιζε σε μια ερημική περιοχή.
Ο Βαγγέλης Γιακουμάκης αυτοκτόνησε ή δολοφονήθηκε;
Αυτοκτονία ή δολοφονία; Ό,τι κι αν πιστεύετε για το θέμα, ένα γεγονός παραμένει αδιαμφισβήτητο:
Πριν την εξαφάνισή του, ο νεαρός Βαγγέλης είχε υποστεί τα πάνδεινα από μια ομάδα συμφοιτητών του. Διαβάσαμε ότι τον καταδίωκαν σε κάθε χώρο και του επιτίθονταν με γροθιές και κλωτσιές. Ότι τον ξυλοκόπησαν στο λεωφορείο που τους μετέφερε μετά από μια εκδρομή της σχολής. Ότι του επέβαλαν εξευτελισμούς και βασανιστήρια που δύσκολα διανοείται κανείς σε μια πολιτισμένη χώρα.
Ας ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα: το να σου δώσω μια ελαφριά σφαλιάρα ίσως είναι πείραγμα, αρκεί σε μια κατοπινή φάση να έχεις το δικαίωμα να μου δώσεις κι εσύ μία. Όταν οι σφαλιάρες είναι μονόδρομος κι έχουν πάντα τον ίδιο δότη και τον ίδιο λήπτη, τότε δεν είναι πείραγμα αλλά κάτι άλλο, πολύ χειρότερο.
Ποιός αναθρέφει τα παιδιά που κάνουν bullying;
Και ερωτώ: τι άνθρωποι ανέθρεψαν παιδιά που διασκεδάζουν προκαλώντας πόνο; Τι είδους άτομα είναι αυτά που «τη βρίσκουν» όταν χτυπούν κάποιον στο πρόσωπο με μια βούρτσα παπουτσιών; Ποιοι νέοι κλωτσούν έναν άνθρωπο στα γεννητικά όργανα για να γελάσουν; Πώς είναι δυνατόν να το απολαμβάνουν τόσο που να συνεχίζουν επί μήνες;
Σας γύρισε το στομάχι; Και το δικό μου, όταν διαβάζω τις περιγραφές. Δυσκολεύομαι να πιστέψω πως οι άνθρωποι αυτοί είναι νέοι που ανδρώθηκαν σε τούτη εδώ τη χιλιετία. Νέοι που κρατούν το μέλλον της χώρας στα χέρια τους. Αλλά αυτό δεν είναι το χειρότερο. Το χειρότερο είναι άλλο.
Βλέπετε, όταν τελικά αποκαλύφθηκαν τα γεγονότα, οι δράστες ισχυρίστηκαν πως όσα έγιναν ήταν «απλώς πλάκες μεταξύ τους». Προφανώς δεν ήταν και προφανώς το ξέρουν και το ήξεραν καλά. Αν ήταν, θα φέρονταν έτσι και στις άλλες τους συναναστροφές. Δεν το έκαναν όμως.
Γιατί λοιπόν το λένε; Πιστεύουν όμως πως εμείς θα το πιστέψουμε; Τι τους δίνει αυτή την εντύπωση; Μήπως το γεγονός ότι επί τόσους μήνες κανείς δεν αντέδρασε ούτε προσπάθησε να τους σταματήσει;
Ο Βαγγέλης και οι βασανιστές του δεν ήταν μόνοι στο διάλειμμα όταν τον περιέλουσαν με καυτό νερό. Δεν ήταν έρημη η σχολή όταν τον κρέμασαν απ’ το παράθυρο του δεύτερου ορόφου, ούτε άδειος ο διάδρομος όταν τον πέταξαν πάνω στη τζαμαρία. Στο λεωφορείο που γύριζε από την εκδρομή της σχολής ήταν επίσης συμφοιτητές, οι συνοδοί καθηγητές και ο οδηγός. Κι όμως. Κανείς δε σηκώθηκε απ’ τη θέση του να τους σταματήσει. Κανείς δεν είπε «Τι κάνετε ρε παιδιά;» Τους άφησαν να γρονθοκοπούν έναν άνθρωπο. Έτσι. Απλά. Γιατί δεν ήταν κάτι σημαντικό. Δεν ήταν δική τους δουλειά. Δεν τους αφορούσε. Ξύπνησαν μόνο όταν ένα παιδί βρέθηκε νεκρό. Τότε έσπευσαν να καταθέσουν. Ήταν όμως αργά. Το χειρότερο είχε ήδη γίνει.
Γι αυτό οι δράστες τολμούν να ισχυρίζονται πως «ήταν πλάκα». Γιατί η ίδια κοινωνία που τους ανέθρεψε να διασκεδάζουν με τον πόνο του άλλου, αδιαφόρησε γι αυτόν τον πόνο. Η κοινωνία που σήμερα κατηγορεί τους δράστες ως κτήνη, δεν έκανε τίποτα για να σταματήσει την κτηνωδία. Οι μάρτυρες που κατέθεσαν τα όσα φρικτά καταγράφονται στη δικογραφία είδαν τα πάντα και δεν έκαναν τίποτα. Δεν είπαν τίποτα στους δράστες. Δεν έκαναν τίποτα για να τους αποτρέψουν. Δεν πήγαν καν στον πρύτανη. Δεν κάλεσαν την αστυνομία.
Αν οι δράστες φέρθηκαν απάνθρωπα, ολόκληρη η σχολή με την ανοχή της υπέθαλψε την απανθρωπιά. Αν νέοι φέρθηκαν σαδιστικά, άλλοι νέοι είδαν το σαδισμό και δεν αντέδρασαν. Κανείς απ’ αυτούς δεν τράβηξε έστω κι έναν νταή απ’ το μανίκι να του πει «Τι νομίζεις ότι κάνεις;»
Κι εκεί ακριβώς είναι το πρόβλημα. Σε κάθε κοινωνία πάντα θα υπάρχουν οι ευσυνείδητοι, που δε χρειάζονται χωροφύλακα για να πράξουν το σωστό. Και δίπλα τους πάντα θα υπάρχουν εκείνοι που πάντα θα πράττουν το κακό, είτε γιατί δεν καταλαβαίνουν, είτε γιατί δε νοιάζονται, είτε γιατί το απολαμβάνουν. Κι αφού δε νιώθουν από μόνοι ότι πρέπει να σταματήσουν, δε θα το κάνουν, εκτός αν κάποιος τους υποχρεώσει. Όσο όμως η κοινωνία σωπαίνει, αδιαφορεί, γυρνά την πλάτη, τόσο οι κακοί θα αποθρασύνονται και τα εγκλήματά τους θα γίνονται περισσότερα και μεγαλύτερα.
Οι νταήδες της ιστορίας μας μπορούσαν να δέρνουν το Βαγγέλη στους διαδρόμους γιατί ήξεραν ότι δεν πρόκειται να υποστούν καμία συνέπεια. Αν όμως ορμούσαν όλοι να τους σταματήσουν, πιστεύετε πως θα συνέχιζαν; Αν τους αποδοκίμαζαν; Αν τους γυρνούσαν την πλάτη; Δεν το έκαναν όμως. Παρόλο που όλοι ήξεραν τι είχαν κάνει, οι δράστες απολάμβαναν μια φοιτητική ζωή χωρίς αρνητικές συνέπειες. Τους καλούσαν στα πάρτι. Τους μιλούσαν στο κυλικείο. Κανείς δεν τους «την έλεγε». Κανείς δεν τους γύριζε την πλάτη όταν εμφανίζονταν. Κι έτσι τα βασανιστήρια συνεχίζονταν και γίνονταν όλο και πιο βάρβαρα, ως τη μοιραία τους κατάληξη.
Αν θέλουμε να είμαστε πολίτες μιας ευνομούμενης κοινωνίας, δε μπορούμε ν’ αδιαφορούμε όταν δίπλα μας κάποιος γρονθοκοπείται. Δε μπορούμε να προσπερούμε περιμένοντας έναν «από μηχανής θεό» να τον γλιτώσει. Δεν υπάρχει τέτοιος θεός μα κι αν υπάρχει, δε θά ’ρθει αν δεν τον καλέσουμε.
Όταν βλέπουμε το άδικο, δε μπορούμε να σηκώνουμε τους ώμους – αν τους σηκώνουμε, δε μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχα. Το άδικο είναι σαν τ’ αγριόχορτα: αν δεν τα ξερριζώνουμε, θεριεύουν. Όποιος πιστεύει το αντίθετο, απλώς ξεγελά τον εαυτό του. Μια μέρα τ’ άγρια χόρτα θα έχουν πνίξει τον τόπο και τότε, όλες οι μαρτυρίες και οι καταθέσεις, δε θα φέρουν πίσω ένα παλληκάρι σαν τον Βαγγέλη.
Όπως είπε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, «η μεγαλύτερη τραγωδία της εποχής μας δεν είναι ο φρικτός θόρυβος των κακών, αλλά η απαίσια σιωπή των καλών». Γιατί η απαίσια σιωπή είναι αυτό που θρέφει το κακό και του επιτρέπει ν’ ανθίζει...
Πηγές βιβλιογραφίας:
https://www.in.gr/2018/12/19/greece/vaggelis-giakoumakis-sto-edolio-parea-ton-kritikon/