Χοροθεραπεία: Ιστορίες που λέγονται με το σώμα.
Η χοροθεραπεία βασίζεται στην αρχή ότι το σώμα συμβολίζει την προσωπική ιστορία, την προσωπικότητα και τη συναισθηματική κατάσταση των ανθρώπων και ως εκ τούτου, μέσα απ αυτό, μπορούν να επέλθουν σημαντικές αλλαγές. Μάλιστα, για τους χοροθεραπευτές, που είναι ολιστικοί θεραπευτές, οποιαδήποτε αλλαγή σε ένα επίπεδο της ύπαρξης του ατόμου (σώμα-νους-πνεύμα), θα φέρει αλλαγή και σε όλα τα υπόλοιπα.
Υπάρχουν δύο μορφές, ας το πούμε χοροθεραπείας, η Χοροκινητική –γνωστή και ως η Αμερικάνικη σχολή και η Πρωτόγονη Έκφραση-η Γαλλική σχολή. Εγώ δουλεύω με τη χοροκινητική και μπορώ να σας μιλήσω κυρίως γι αυτή.
Είναι καινούργια αυτή η μορφή ψυχο-θεραπείας? Ποια είναι η ιστορία της;
Η σημερινή της μορφή αναπτύχθηκε τον 20ο αιώνα, γύρω στο 1940. Αν όμως το σκεφτούμε, οι απαρχές ή οι ρίζες της είναι παγκόσμιες και χάνονται στα βάθη των αιώνων- ανέκαθεν, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν το χορό για να μετουσιώσουν ό,τι τους βασάνιζε (δηλαδή να βρουν ένα επιτρεπτό τρόπο να το εκφράσουν προς τα έξω). Κατά τα άλλα, η χοροθεραπεία αναπτύχθηκε παράλληλα με πολλές απ’ τις υπόλοιπες σύγχρονες ψυχοθεραπευτικές σχολές.
Τι γίνεται λοιπόν κατά τη διάρκεια μίας συνεδρίας χοροκινητικής? Πως ακριβώς λειτουργεί?
Όπως σε όλες τις υπόλοιπες μορφές ψυχοθεραπείας, έτσι και σε αυτή, το σημαντικότερο και αυτό που πιθανόν να είναι και το πλέον «θεραπευτικό» στοιχείο της όλης διαδικασίας (τουλάχιστον έτσι λένε οι έρευνες που συγκρίνουν μεταξύ του τις διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας) είναι η συμμαχία που δημιουργείται ανάμεσα σε θεραπευτή και θεραπευόμενο. Αφού καλλιεργηθεί και εδραιωθεί ένα κλίμα αποδοχής και εμπιστοσύνης, μπορεί να αρχίσει να λειτουργεί η θεραπεία.
Στη χοροκινητική συνεδρία υπάρχει ένα λεκτικό και ένα μη-λεκτικό μέρος. Δεν υπάρχει αυστηρή σειρά και εξαρτάται πάντα απ’ τις ανάγκες του πελάτη. Σε γενικές γραμμές, έρχεται κάποιος και φέρνει ένα υλικό, τα θέματα δηλαδή που τον απασχολούν στο παρόν, σήμερα, την ώρα της συνεδρίας ή ό,τι άλλο προκύψει αυθόρμητα. Αυτό το λεκτικό μέρος αποτελεί ένα έναυσμα για την κινητική επεξεργασία που θα ακολουθήσει.
Η κίνηση ξεκινά απαραίτητα με ζέσταμα που επιτρέπει στους μυς να ζεσταθούν, διευκολύνουν τον κινούμενο να έρθει σε επαφή με το σώμα του, αλλά και να στρέψει την προσοχή του μέσα του. Μετά απ αυτό, συνήθως ο θεραπευτής προτείνει κινητικές οδηγίες που βοηθούν τον πελάτη να διώξει απ το σώμα του την ένταση (εδώ μιλάμε για μεγαλύτερες κινήσεις, αυξημένη ταχύτητα κλπ) και σταδιακά να προχωρήσει σε ένα κινητικό αυτοσχεδιασμό που θα δουλέψει όποιο θέμα τον απασχολεί (κατά περίπτωση, το θέμα κάθε συνεδρίας μπορεί να προκύψει αυθόρμητα ή να επιλεγεί απ' τον θεραπευτή). Όταν ολοκληρώνεται ένα κινητικό ταξίδι, ο πελάτης καλείται να επανέλθει στο εδώ και τώρα όπως λέμε στη θεραπεία, να έρθει σε επαφή με το κέντρο του σώματός του.
Τις περισσότερες, αν όχι όλες τις φορές, ακολουθεί μία συζήτηση, όπου μπαίνουν σε λόγια τα όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια της κίνησης. Το κομμάτι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, μιας και όπως έλεγε η Γαλλίδα ψυχαναλύτρια F. Dolto, «τα πράγματα χρειάζεται να ειπωθούν», προκειμένου να νοηματοδοτηθούν και να αποκτήσουν σημασία. Διαφορετικά, θα μιλάγαμε απλώς για έναν άνθρωπο που χορεύει και εκτονώνεται και όχι για κάποιον που κάνει ψυχοθεραπεία. Χρειάζεται λοιπόν, να γίνουν οι απαραίτητες συνδέσεις ανάμεσα στην κίνηση και στις σκέψεις, τα συναισθήματα, τα βιώματα, τις σωματικές αισθήσεις του πελάτη.
Ποιος μπορεί να κάνει χοροθεραπεία; Χρειάζεται να ξέρει να χορεύει καλά;
Η χοροθεραπεία ενδείκνυται για όποιους ενδείκνυται και οποιαδήποτε άλλη μορφή ψυχοθεραπείας. Και αυτό είναι αλήθεια, όταν μιλάμε για ένα χοροθεραπευτή που είναι εκπαιδευμένος και σε κάποια άλλη μορφή λεκτικής ψυχοθεραπείας και μπορεί να συνδυάσει αυτό που αναφέραμε πριν-το λεκτικό με το κινητικό μέρος. Είναι ιδιαίτερα βοηθητική και τους για ανθρώπους που έχουν δυσκολία στην λεκτική έκφραση.
Βρίσκουμε τη χοροθεραπεία σε ατομικές συνεδρίες, αλλά και σε ομαδικές, σαν αυτόνομες ψυχοθεραπείες που συμβαίνουν συνήθως στον ιδιωτικό χώρο κάποιου θεραπευτή ή και σε πλαίσια και ιδρύματα που απευθύνονται άνθρωποι με προβλήματα ψυχικής υγείας. Εκεί, η χοροθεραπεία λειτουργεί συνήθως συμπληρωματικά, σα μέρος ενός εντατικού προγράμματος στήριξης και θεραπείας.
Όσο για το θέμα της γνώσης και της εξοικείωσης με το χορό, πραγματικά δεν είναι απαραίτητη καμία προηγούμενη επαφή με το χορό. Μάλιστα, θα έλεγα το αντίθετο: συχνά οι χορευτές δυσκολεύονται περισσότερο απ’ τους υπόλοιπους να κινηθούν αυθόρμητα, δεδομένου ότι το σώμα τους είναι ήδη μαθημένο σε συγκεκριμένες κινητικές φόρμες. Στη χοροκινητική, δεν υπάρχει σωστή και λάθος κίνηση, όμορφη ή άσχημη και σίγουρα ο χοροθεραπευτής δε λειτουργεί σα δάσκαλος χορού ή χορογράφος. Κι όταν βλέπει τον πελάτη του να κινείται -μπορεί βέβαια να κινηθούν και μαζί- το κάνει κυρίως σα «μάρτυρας» της κίνησης και πολύ λιγότερο σα θεατής.
Τελικά γιατί να επιλέξω να κάνω χοροθεραπεία;
Αν έχετε ένα συγκεκριμένο αίτημα -ένα πρόβλημα, να κάνετε χοροθεραπεία γιατί η συγκεκριμένη μέθοδος και ο κατάλληλος θεραπευτής θα σας βοηθήσει να το αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά. Αν έχετε μία γενικευμένη αίσθηση δυσαρέσκειας, μπλεξίματος, πολλά μικρά καθημερινά πράγματα που σας απασχολούν, αν επιθυμείτε να συναντήσετε και να δείτε πιο καθαρά τον εαυτό σας, η χοροθεραπεία αποτελεί ένα ασφαλές μονοπάτι: το σώμα έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί σα χάρτης και να μας φέρνει πιο κοντά στην αλήθεια μας.