Όταν η "κοινωνική φοβία" συναντά τον "θάνατο"

Η ΕΥΑ

Κάποια στιγμή, έφερε στο γραφείο μου την κόρη της μία γυναίκα με αίτημα κάποιες ανασφάλειες που παρουσίαζε η μικρή αλλά και κάποιες κόντρες με τον πατέρα της.
Επρόκειτο για την Εύα, ένα 16χρονο κορίτσι, ιδιαίτερα «κλειστό».

Ξεκινήσαμε μια σειρά συνεδριών μαζί, προκειμένου να δούμε από πού προκύπτουν αυτές οι ανασφάλειες…

Με το πέρασμα των ημερών, άρχισα να συνειδητοποιώ ότι δεν επρόκειτο για απλές ανασφάλειες, αλλά το πρόβλημα είχε ήδη επεκταθεί σε κοινωνικό επίπεδο, με αποτέλεσμα η Εύα να μη μπορεί να σταθεί σε καμία κοινωνική περίσταση.

Δεν έπαιρνε μέρος σε γιορτές του σχολείου της, σε παραστάσεις, αρνιόταν κατηγορηματικά να συμμετάσχει στις παρελάσεις, δε μπορούσε να σηκώσει τα τηλέφωνα στο σπίτι ή να απαντήσει σε οποιοδήποτε άγνωστο νούμερο, δε μπορούσε να ζητήσει κάτι από το περίπτερο, ενώ τέλος όταν έβγαινε με τις φίλες της, τους ανέθετε πάντα να παραγγέλνουν και για εκείνη.

Το κορίτσι παρουσίαζε μια υπερβολική και επίμονη φοβία να συναναστραφεί με τον έξω κόσμο, να ενεργήσει μπροστά τους, ακόμα και να εκφράσει ελεύθερα τη γνώμη της.

Τα πολύ θετικά δεδομένα, ήταν ότι η Εύα δεν είχε εκδηλώσει κάποια κρίση πανικού και ήταν σε θέση να καταλάβει ότι ο φόβος αυτός που την κυρίευε ήταν παράλογος.

Κάποια άλλα στοιχεία που είχα για την Εύα, ήταν ότι είχε πάθος με το μπάσκετ, τη ζωγραφική και της άρεσε να κλείνεται στο δωμάτιό της και να βλέπει ταινίες ή να ακούει μουσική.

Το πρώτο βασικό βήμα, ήταν να μου ανοιχτεί αυτό το τόσο κλειστό παιδί.
Τη μέρα που επέλεξε μόνη της να μου φέρει δυο μπλοκ γεμάτα με σκίτσα της, ήταν και η μέρα που σφραγίστηκε η εμπιστοσύνη μεταξύ μας.

Η Εύα δεν ζωγράφιζε απλά καλά.
Επρόκειτο για ένα εντυπωσιακό και ανεξήγητο για την ηλικία της ταλέντο στη ζωγραφική και πιο συγκεκριμένα στις προσωπογραφίες!
Το υλικό που μου έφερε ήταν επαγγελματικό!
Και όταν μιλάμε για πρόσωπα με εκφράσεις, δε θα μπορούσε παρά να είναι αυτό μια τεράστια κατάθεση ψυχής, ένα μεγάλο άνοιγμα για το τι συνέβαινε μέσα στο εφηβικό μυαλό της…

Αξιοποιώντας λοιπόν το χάρισμα της ζωγραφικής αλλά και τις γνώσεις της πάνω σε διάφορες ταινίες, καταφέραμε να εισβάλλουμε στον εσωτερικό της κόσμο και να ανασύρουμε από εκεί συναισθήματα ενοχής από τα οποία καταβαλλόταν επί χρόνια.
Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν, όλα είχαν ξεκινήσει από τη στιγμή που η Εύα παράτησε απότομα και προς έκπληξη πολλών το μπάσκετ.

Η δικαιολογία της ήταν η ύπαρξη ενός προπονητή ιδιαίτερα απαιτητικού και σκληρού απέναντί της, ο οποίος πιστεύοντας ότι της κάνει καλό, την υποτιμούσε και την προσέβαλε επανειλημμένως μπροστά σε όλη την ομάδα.
Εκεί η αυτοπεποίθησή της άρχισε να πέφτει κατακόρυφα και να κλείνεται στον εαυτό της φοβούμενη μήπως κάνει λάθος, μήπως πει «χαζομάρα» και οι άλλοι την κοροϊδέψουν ή την κατακρίνουν.

Όλο αυτό, ερχόταν και έδενε πολύ όμορφα με μια φράση που θυμόταν από την παιδική της ηλικία και μου ανέφερε πολύ συχνά στις συνεδρίες, μια φράση που δεν έχαναν ευκαιρία να της τονίζουν οι γονείς της: «Τι θα πει γι’ αυτό που έκανες ο κόσμος;».

Η Εύα είχε μεγαλώσει με δυο γονείς, οι οποίοι έδιναν τεράστια αξία στη γνώμη (ή μάλλον στην κατακραυγή) του κόσμου και δεν παρέλειπαν να της θυμίζουν να είναι καλό παιδί, με καλή συμπεριφορά, να μη δίνει δικαιώματα και να μην τους απογοητεύει…
Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα, η Εύα να έχει φοβηθεί, θεωρώντας πως τα μάτια του κόσμου είναι επικριτικά στραμμένα πάνω της και πως αν κάποιος άξιζε να ασχοληθεί μαζί της, θα ήταν μόνο με αρνητικό σκοπό.

Η ΝΤΕΜΗ
Κάποιο διάστημα αργότερα, έκανε την εμφάνιση στο γραφείο η 14χρονη Ντέμη, η οποία μόλις πριν δυο μήνες είχε χάσει τον πατέρα της.

Η Ντέμη ήταν ένα πολύ ώριμο πλάσμα. Κάθε φορά που τελείωνα τη συνεδρία μαζί της, έφευγα με την ίδια πάντα αίσθηση.
Ότι είχα μιλήσει με μια μεγάλη γυναίκα. Κάτι άλλο που μου έκανε εντύπωση ήταν το πόσο έτοιμη ήταν για ψυχοθεραπεία!
Από την πρώτη κιόλας μέρα μου είχε δηλώσει: «Νομίζω εδώ και καιρό ότι χρειάζομαι ψυχοθεραπεία.
Έχω και κάποιες φίλες που κάνουν και θέλω κι εγώ να έρχομαι, να ανοίγομαι και να μιλάμε για όλα. Θα μου κάνει καλό…».

Η μεγάλη δυσκολία της Ντέμη ήταν το γεγονός ότι πάντα ήταν ένα μοναχικό παιδί, το οποίο πολύ δύσκολα «έδενε» με παρέες, ξεχώριζε από τα άλλα παιδιά και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχει πέσει θύμα σχολιασμών και κοροϊδίας. Συνήθιζε όμως να συναναστρέφεται άψογα κυρίως με ενήλικες.

Η Ντέμη, δεν ήταν σε ηλικία να το αντιληφθεί ενδεχομένως, αλλά όλο αυτό οφειλόταν σε έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο σκέψης, σε κάποιους προβληματισμούς που είχε ασύμβατους με την ηλικία της, χαρακτηριστικά τα οποία την έκαναν να παρεκκλίνει από το δεδομένο και το αναμενόμενο, αυτό δηλαδή που περιμένει κανείς να δει από ένα κορίτσι της ηλικίας της.

Δυστυχώς, η απεριόριστη αδιαφορία που βίωσε το κορίτσι μαζί με τη μητέρα του από τον περίγυρό τους, μετά το θάνατο του πατέρα του και παρά τις υποσχέσεις φίλων και συγγενών ότι θα είναι κοντά τους, την έκανε να μισήσει (όπως η ίδια ανέφερε συχνά) τους ανθρώπους.

Υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι βίωσαν την αρρώστια και τον θάνατο του πατέρα της από πολύ κοντά κι ενώ υποσχέθηκαν ότι θα φροντίζουν μάνα και κόρη μετά το θάνατό του, απλά εξαφανίστηκαν από τη ζωή τους.
Αδιαφορούσαν; Δεν άντεχαν να το αντιμετωπίσουν; Δεν ήξεραν τον τρόπο; Πάντως εξαφανίστηκαν…

Η Ντέμη, το βίωσε σαν μια μεγάλη προδοσία απέναντι σε όλη την οικογένεια και άρχισε να πιστεύει ότι απ’ τη στιγμή που τόσο αγαπημένα πρόσωπα, χρόνων φίλοι δε νοιάστηκαν, τότε δεν πρέπει να περιμένει από κανέναν…Κι απ’ τη στιγμή που υπήρξαν άνθρωποι που δε σεβάστηκαν και δε νοιάστηκαν για κάτι τόσο τραγικό, δεν πρόκειται κανείς να ενδιαφερθεί ποτέ, για κανέναν άλλο λόγο. Η Ντέμη παρουσίαζε ξεκάθαρα μια κρίση εμπιστοσύνης απέναντι σε όλο το ανθρώπινο είδος!

Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
Όσο περνούσε ο καιρός, τόσο περισσότερο μου ταίριαζαν κάποια πράγματα ανάμεσα σε Εύα και Ντέμη.

Ήταν αρκετά διαφορετικές αλλά και τόσο ίδιες κάποιες στιγμές!

Είχαν διαφορετικά κομμάτια να δουλέψουν μέσα τους, αλλά τους ένωνε μια μεγάλη δυσκολία: Η έλλειψη εμπιστοσύνης.

Η μία απέναντι τον εαυτό της και η άλλη απέναντι στον κόσμο όλο!

Τα έβαλα κάτω, τα σκέφτηκα αναλυτικά ξανά και ξανά…Τι ζητούσε η Εύα;

Κάποιον να τη βοηθήσει να κοινωνικοποιηθεί και να έρθει σε μεγαλύτερη επαφή με το βαθύτερο συναίσθημά της.
Η Ντέμη από την άλλη, ήταν γεμάτη συναισθήματα που ήταν έτοιμη και λαχταρούσε εδώ και χρόνια να δώσει, αλλά φοβόταν λόγω κακών συγκυριών.

Η Ντέμη ζητούσε ένα άτομο κοντά στην ηλικία της πια, το οποίο θα μπορούσε να την κατανοήσει, δεν θα την πρόδιδε και η ίδια θα ήταν σε θέση κάποια στιγμή να το εμπιστευθεί.

Αυτό το άτομο θα μπορούσε να είναι η Εύα!
Η μία είχε συχνές συγκρούσεις με τον πατέρα της, η άλλη τον είχε χάσει…
Ίσως τελικά η μία να μπορούσε να λειτουργήσει συμπληρωματικά για την άλλη. Είπα να το τολμήσω. Μετά από ένα μεγάλο διάστημα ατομικών συνεδριών με την καθεμιά ξεχωριστά, είχε έρθει η ώρα να δοκιμάσω κάτι πρωτότυπο: ούτε ατομική συνεδρία, ούτε ομαδική.

Δυαδική!
Το εγχείρημα άρχισε να αποδίδει καρπούς αρκετά σύντομα!
Το ένστικτό μου γι’ αυτά τα δυο κορίτσια, είχε λειτουργήσει πολύ θετικά.

Οι συνεδρίες σιγά σιγά άρχισαν να γίνονται πιο βιωματικές και να επεκτείνονται εκτός του περιορισμένου πλαισίου του γραφείου.
Ξεκινήσαμε να πηγαίνουμε για καφέ.
Να συναντιόμαστε έξω, να κάνουμε βόλτες συζητώντας, να μοιραζόμαστε σκέψεις και συναισθήματα, να μιλάμε ανοιχτά γι’ αυτά που μας προβληματίζουν και μας στεναχωρούν.

Οι κινήσεις της Ντέμη ήταν ιδιαίτερα συγκινητικές στην προσπάθειά της να κοινωνικοποιήσει την Εύα.
Την παρότρυνε διαρκώς να παίρνει πρωτοβουλίες, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που περίτεχνα σκαρφίστηκε δικαιολογίες, έτσι ώστε να την «αναγκάσει» να παραγγείλει εκείνη, να πληρώσει το λογαριασμό και γενικότερα να συναναστραφεί με άγνωστο κόσμο που μέχρι τότε την τρόμαζε.

Η Εύα, με το να είναι δυο χρόνια μεγαλύτερη από τη Ντέμη, μπόρεσε να συναναστραφεί μαζί της με την απαιτούμενη ωριμότητα, ενώ παράλληλα δίδαξε με την παρουσία της στη Ντέμη ότι ακόμα κι αν μας έχουν στο παρελθόν προδώσει, δεν πρέπει να θεωρούμε όλες τις σχέσεις το ίδιο αποτυχημένες.

Μπορεί μέσα σε αυτό τον σκληρό κόσμο να υπάρχει κάποιος, ο οποίος να ξεχωρίζει για εμάς και στον οποίο μπορούμε τελικά να βασιστούμε.

Η Ντέμη εξέφρασε στην Εύα όλο τον πόνο της για το χαμό του πατέρα της και βοήθησε με αυτό τον τρόπο και την Εύα να νιώσει επιτέλους έντονα συναισθήματα, όπως της συμπόνοιας και της ενσυναίσθησης και να τα φέρει στην επιφάνεια.
Όσον αφορά στον πατέρα της, μόνη της κάποια στιγμή είπε: «Ξέρω ότι τώρα μπορεί να με θυμώνει, όμως δεν θα ήθελα ποτέ να τον χάσω. Δεν είχα σκεφτεί πώς είναι να μην τον έχεις δίπλα σου…ακόμα και με τις παραξενιές του!».

Σήμερα τα κορίτσια είναι πολύ διαφορετικά από τότε που τις πρωτογνώρισα και μπορώ να πω ότι είμαι πολύ χαρούμενη για μια κοινή αγωνία που έχουν και μου την εκφράζουν συχνά:
«Κυρία Κλαίρη, όταν θα τελειώσουμε τις συναντήσεις μας, θα μπορούμε να βρισκόμαστε σαν φίλες;»

Για οποιαδήποτε απορία έχετε ή αν θέλετε την συμβουλή μου για κάποιο θέμα που σας απασχολεί, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου χρησιμοποιώντας τη φόρμα σχολίων ακριβώς κάτω από τα άρθρα μου. Θα ήταν χαρά μου να σας βοηθήσω να λύσετε προβλήματα που αντιμετωπίζετε μέσα στην οικογένειά σας. Σε περίπτωση που θέλετε να έχετε μια προσωπική επικοινωνία μαζί μου, περιμένω τα e-mails σας στη διεύθυνση: klairhseiradaki@gmail.com