Θηλασμός του παιδιού από άλλη γυναίκα: Ωφέλιμος ή τραυματικός;

Ο θηλασμός και ιδιαίτερα ο θηλασμός ενός παιδιού από άλλη γυναίκα είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα που θα μπορούσε κανείς να το προσεγγίσει μέσα από διαφορετικές οπτικές.

Γυρνώντας πολλά χρόνια πίσω, για παράδειγμα μέσα από μια ιστορική και κοινωνική διάσταση, στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή κοινωνία, στους κύκλους της αριστοκρατίας είχε υιοθετηθεί η πρακτική της πρόσληψης από τη μητέρα μιας τροφού, μιας γυναίκας χαμηλής κοινωνικής τάξης, που αναλάμβανε το έργο του θηλασμού του βρέφους αλλά και πολλές φορές αντικαθιστώντας το ρόλο της μητέρας σε αρκετά από τα καθήκοντά της σε ό,τι αφορούσε την ανατροφή του παιδιού.

Ανθρωπολογικές μελέτες αναφέρουν ότι η θρέψη των νεογέννητων µε το µητρικό γάλα δεν ήταν ποτέ µια επιλογή, αλλά µάλλον ένας φυσικός τρόπος διατροφής. Έτσι για παράδειγμα όταν η μητέρα ενός βρέφους πέθαινε ή δεν μπορούσε να παράγει αρκετό γάλα για το νεογέννητο, τότε έπρεπε να χρησιμοποιηθεί κάποια άλλη γυναίκα που είχε τεκνοποιήσει πρόσφατα, για να το θηλάσει, για να μπορέσει αυτό να επιβιώσει.

Η διαδικασία του µητρικού θηλασµού καθορίζεται από πολλούς παράγοντες και επηρεάζεται από τα διαφορετικά πρότυπα και τις διαφορετικές αντιλήψεις που υπάρχουν σε κάθε πολιτισµό και κάθε κοινωνία.

Στην εποχή μας και ιδιαίτερα στο δυτικό πολιτισμό, δεν είναι πια σύνηθες όπως παλαιότερα να θηλάζει το μωρό κάποια άλλη γυναίκα πέρα από τη βιολογική μητέρα. Συμβαίνει όμως ακόμη και σήμερα, άλλες φορές από ανάγκη και άλλες φορές από επιλογή.

Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να σκεφτεί κανείς είναι ότι ο θηλασμός αποτελεί μια άκρως προσωπική υπόθεση. Κι αυτό δίνει το δικαίωμα σε κάθε μητέρα να αποφασίσει αν θα θηλάσει το μωρό της, αν θα επιτρέψει σε μια άλλη γυναίκα να το κάνει αντί γι’ αυτήν ή αν δε θα θηλάσει.

Ο θηλασμός από τη φύση του εξασφαλίζει την αλληλεπίδραση μητέρας – βρέφους και την εγγύτητα. Είναι λοιπόν περισσότερο μια σχέση ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος, παρά μια διαδικασία που εξασφαλίζει μόνο την τροφή του μωρού.

Όταν όμως μια μητέρα για διάφορους λόγους δεν μπορεί, αλλά επιθυμεί το μωρό της να θηλάσει και απευθύνεται γι’αυτό σε μια άλλη γυναίκα, τότε αυτό που είναι σημαντικό είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες παίρνει μια τέτοια απόφαση και πως αισθάνεται γι’ αυτό.

Ο τρόπος με τον οποίο θα πλαισιώσει η μητέρα αυτή την απόφαση, θα επηρεάσει και το πώς θα το προσλάβει το μωρό. Αν το νιώσει ως φροντίδα για το μωρό της, που βρήκε τρόπο να του παρέχει αυτό που η ίδια αδυνατεί, για τους δικούς της λόγους, τότε μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο φροντίδας το βρέφος θα μπορέσει να νιώσει ασφαλές. Αν αισθανθεί ότι δεν είναι αρκετή, ή ότι εγκαταλείπει το μωρό της και η απόφαση αυτή συνοδευτεί από ενοχές, είναι πιο πιθανό το βρέφος να συναισθανθεί την αγωνία της και η εμπειρία να είναι δυσάρεστη και για το ίδιο.

Κάποιες από τις μητέρες που παίρνουν μια τέτοια απόφαση ίσως ανησυχούν ότι έτσι το μωρό τους θα συνδεθεί με μια άλλη γυναίκα. Και αυτό όμως έχει σχέση με τον τρόπο που θα συμβεί. Είναι σημαντικό, για παράδειγμα, αν η μητέρα είναι παρούσα ή απουσιάζει κατά τη διαδικασία αυτή. Όταν είναι παρούσα μπορεί να συμμετέχει τραγουδώντας ή χαϊδεύοντας το μωρό. Κι αυτό κυρίως θα βοηθήσει την ίδια συναισθηματικά για να μη νιώσει αποκλεισμένη. Έτσι ουσιαστικά η μητέρα σε ένα πλαίσιο φροντίδας προς το μωρό της, προσφέρει την άλλη γυναίκα, όπως για παράδειγμα προσφέρει οποιαδήποτε άλλη φροντίδα για την ευχαρίστηση του βρέφους.

Επίσης η μητέρα ίσως να αγωνιά ότι με αυτή την απόφαση μπορεί να προκαλέσει τραύμα στο βρέφος που θα το συνοδεύει σε όλη του τη ζωή. Η σχέση όμως ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος ούτε καθορίζεται, ούτε διαμορφώνεται μόνο μέσα από το θηλασμό. Ο δεσμός που θα αναπτυχθεί ανάμεσά τους εξαρτάται από τον τρόπο που η μητέρα θα ανταποκριθεί στις ανάγκες του. Όταν η μητέρα είναι διαθέσιμη και το βρέφος μαθαίνει ότι μπορεί να στηριχθεί σε εκείνη για να του προσφέρει ασφάλεια και φροντίδα, αυτό βοηθάει στην ανάπτυξη ενός ασφαλούς δεσμού ανάμεσά τους.

Το βρέφος δεν μπορεί να υπάρξει μόνο του αλλά μόνο μέσα από τη σχέση του με τη μητέρα. Και το πώς θα διαμορφωθεί αυτή η σχέση θα καθορίσει σημαντικά την ψυχική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού καθώς μεγαλώνει.

Ό,τι απόφαση κι αν πάρει μια μητέρα για το μωρό της το σημαντικό είναι να συμβαίνει μέσα σε ένα πλαίσιο φροντίδας και αγάπης για το μωρό.

Ελένη Τσανανά 
Ψυχολόγος- Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
Παύλου Μελά 35, 3ος όροφος
Θεσσαλονίκη, Τ.Κ. 54622
Τηλέφωνο: 2310-231122
Κινητό: 6972108797
E-mail: eleni_tsanana@yahoo.gr

πηγη